Harçlık Deyip Geçmeyin!

Çocuklarımıza verdiğimiz harçlıklar, çikolata, gofret, cips, sakız, vs. almanın yanı sıra, parayı kullanmayı öğrenme, birikim yapma gibi becerileri öğrenmelerine yardımcı olabilecek bir araçtır aslında. Bu nedenle, çocukların küçük yaşlardan başlayarak paralarını doğru ve verimli bir şekilde kullanmak konusunda yönlendirilmeleri önemlidir.

4 yaşından itibaren, cazip şekilli (domuz, köpek vs. gibi), renkli kumbaralar edinerek, çocuğunuza para biriktirme alışkanlığı kazandırmaya başlayabilirsiniz. 3-4 ayda bir kumbaradakileri hesaba yatırmak üzere yapılan banka ziyaretleri ve bu ziyaretler sırasında hesabındaki paranın günden güne arttığını görmek, çocuğunuzu para biriktirmek konusunda heyecanlandıracak ve şevklendirecektir. Kumbarada biriken parayı bankaya yatırmak yerine, çocuğunuzun uzun zamandır almak istediği bir oyuncağı almak için kullanmasına da fırsat tanıyabilirsiniz. Bir hedef belirlemek, davranışın öğrenilmesini kolaylaştıracaktır. Diğer yandan, bu şekilde alınan oyuncakların çok daha değerli olduklarını hatırlatmama gerek yok sanırım. Çocuk da olsak, yetişkin de, çaba sarf ederek elde ettiğimiz her şeyin, kıymetini daha çok biliyoruz ne de olsa…

Bununla birlikte, bu para biriktirme deneyimi, her alışverişe gittiğinizde hoşuna giden oyuncak için ağlama krizlerine giren çocuğunuzu, “Eve gittiğimizde kumbarandaki paraları sayalım, bakalım bu oyuncağı almana yetiyor mu ” gibi bir ifadeyle daha kolay rahatlatmanıza da yardımcı olabilir.

Zaman zaman, çok istediği pahalı bir oyuncak için para biriktiren çocuğunuza memnuniyetinizi göstermek ve onu yüreklendirmek adına, kumbarasından çıkan paraların eksik kalan kısmını tamamlayabilirsiniz. Dilerseniz bu alışkanlığı pekiştirmek için, çocuğunuzdan bir istek listesi yapmasını isteyebilir, sırayla bu listedekileri almak üzere para biriktirmesini önerebilirsiniz. Hatta bununla ilgili bir tablo hazırlayabilirsiniz.

Gelelim daha büyük çocuklara… Okulların açılmasıyla birlikte harçlıkların belirlenme dönemi de gelmiş demektir. Çocukların harçlıklarının yaşları ve ihtiyaçları doğrultusunda belirlenmesi önemlidir. Çocuğunuzla konuşarak, aile bütçenize uygun ve O’nun ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir harçlık miktarını birlikte belirleyebilirsiniz. Örneğin, okulunda beslenme öğünü dağıtılan, öğle yemeğini yemekhanede yiyen bir çocukla, bu imkanlara sahip olmayan bir çocuğun harçlığının aynı düzeyde olmaması beklenir. Çocuğunuz harçlığının yetmediğinden şikayet etmeye başlarsa, öncelikle nedenlerini anlamaya çalışın. Eğer parasını doğru kullanamadığını düşünüyorsanız, bütçe yapmak ve parasını idareli kullanmak konusunda önerilerinizi paylaşabilirsiniz. Bunu yaparken eleştirel bir tarz yerine; “İstersen paranı daha etkin bir şekilde kullanman konusunda sana danışmanlık yapabilirim. Ne dersin?” gibi bir yaklaşım daha yapıcı olacaktır. Ev işlerine yardımcı olarak kendisine ek gelir sağlayabileceğini söyleyebilir ve bahçe sulamak, araba yıkamak, gazete almak, çöpü dışarı çıkarmak vb. gibi küçük sorumluluklar vererek ek gelir elde etmesini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuz bu sayede para kazanmanın da keyfine varacaktır.

İlkokul 4. sınıftan itibaren, çocuklarınızın harçlıklarını haftada bir verilecek şekilde düzenleyebilir, hatta bir bankamatik hesabına yatırabilirsiniz. Böylelikle çocuğunuz hem bankacılık işlemleriyle tanışmış olacak, hem de parasının hesabını kolaylıkla takip edebilecektir. Haftalığının bittiği durumlarda bir sonraki haftaya ait harçlığından avans çekebileceğini belirtebilirsiniz. Böylelikle çocuğunuz hem çok istediği etkinliğe katılmaktan geri kalmamış, hem de bütçesinin dışına çıkmamayı öğrenmiş olacaktır. Çok özel durumlarda tabii ki haftalık, harçlık dışında küçük destekler yapmayı da ihmal etmeyin.

ASLI BOZBEY AKALIN
Uzman Psikolojik Danışman

.ALINTIDIR.