Bırakın Çocuğunuz Biraz da Mutsuz Olsun !

Çocukların bütün istek ve ihtiyaçlarını hemen karşılamak ne kadar doğru? İstek ve ihtiyaçlarının karşılanması için beklemeyi bilmeyen çocukları hayatta neler bekliyor? Uzmanlar çocukların tüm isteklerinin bekletmeden karşılanmasının önemli sakıncalarına işaret ediyor.

Bebekleri bekletmeyin
Yaşamın ilk aylarında bebek ağladığında hemen ilgilenmek ve ihtiyacını gidermek, ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmak ve çabuk cevap vermek önemlidir. Böylece bebek dünyanın güvenli bir yer olduğunu, ihtiyaçlarını gideren, kendisi ile ilgilenen birilerinin bulunduğunu anlar. Ayrıca bu ilk etkileşimler bebek ile anne-baba ile yaşam boyu sürecek kalıcı ve derin bir bağ kurulmasını da sağlar.

Çocuklar beklemeyi bilmeli
Ancak ilk ayları geride bıraktıktan sonra, çocukların tüm isteklerini hiç bekletmeksizin karşılamak doğru ve gerekli değil. Çocukların isteklerinin ya da ihtiyaçlarının karşılanması için bazen beklemeleri gerektiğini bilmeleri ve bekleyebilmeyi öğrenmeleri çok önemli.

Çocuğunuza bekleyebilmeyi öğretmek için günlük yaşam deneyimlerinden yararlanabilirsiniz. Örneğin okul öncesi yaştaki çocuğunuz acıktığını söylediğinde yemek saatine kadar beklemesini söyleyebilir ya da açlığını bastırması için atıştırabileceği ufak bir yiyecek verebilirsiniz. Bu durumda haz ya da tatmin geciktirilmiş ya da kısmen bastırılmış olacaktır. Bu tür deneyimler çocuğun istediği bazı şeylere ulaşması için beklemesinin gerekebileceğini ve isteğini gerçekleştirmeye yönelik çabaları engellendiği zaman yaşadığı gerilimle baş etmeyi öğrenmesine yardımcı olacaktır. İsteğinin ya da ihtiyacının karşılanmasının sağlayacağı hazzı geciktirebilmek ve bunun yarattığı gerilime dayanabilmek yani belli ölçüde gerilimi tolere edebilmek çok önemli yaşam becerilerdir.

Beklemeyi ve beklemenin gerilimi ile baş etmeyi bilmek neden önemli?
Hazzı erteleyebilmek ve bunun yarattığı gerilimi tolere edebilmek çocuklara dünyanın kendi etraflarında dönmediğini öğretir. İstek ve ihtiyaçlarının karşılanmasının başka insanların durumuna bağlı olabileceğini, başkalarının da istek veya ihtiyaçlarının olabileceğini ve bazen bunların kendininkilerden öncelikli olabileceğini anlamasını sağlar.

Çocukların tüm isteklerinin derhal karşılanması ne gibi sakıncalar doğurur?
Çocukların mızıldanma, ağlama ya da öfke nöbetleri sonucunda istediklerini çoğunlukla elde edebildikleri görmeleri veya bakımveren kişilerin çocukların istek ya da ihtiyaçlarına karşı aşırı hassas davranmaları ve bunları hiç geciktirmeden karşılamaları durumunda bazı sorunlar ortaya çıkar.

Öncelikle bu çocuklar hazzı ertelemeyi veya bunun yarattığı gerilimle baş edebilmeyi öğrenemezler. Bunun sonucunda ise çocuk benmerkezci ve talepkar bir tutum geliştirebilir. Dünyanın kendi etrafında döndüğü ve diğer insanların kendisine hizmet etmek için var oldukları duygusuna kapılabilir.

Okulda sorunlar
Okul yaşamında beklemeyi bilmenin ne kadar önemli olduğu gayet açık. Örneğin ders sırasında sıkılsa bile dersi izleyebilmeli, bazı ihtiyaçlarını karşılamak için dersin bitmesini bekleyebilmeli ve okulla ilgili bazı görevlerini istemese bile yerine getirmelidir. Ayrıca sosyal ortamlarda ve arkadaş ilişkilerinde sırasını beklemeyi, gerektiğinde başkalarına öncelik vermeyi ve herkesin kendisini memnun etmek zorunda olmadığını bilmesi gereklidir. Okul öncesinde her isteği karşılanan, istek ve ihtiyaçları her zaman başkalarının istek ve ihtiyaçlarının önüne geçirilen ve bunların karşılanması için beklemesi gerekebileceğini öğrenmeyen çocukların okul yaşamına uyum sağlamakta zorluklarla karşılaşması sık görülen bir durumdur.

İkili ilişkilerde sorunlar
Bu şekilde benmerkezci bir tutum geliştiren çocuklar büyüdüklerinde ise sorun daha da ağırlaşır. Örneğin bu kişilerin ikili ilişkilerinde, her zaman kendi istediklerini yapabileceklerine inandıklarından ve bu inançlarından taviz vermediklerinden dolayı ilişkiye zarar vermeleri mümkündür. Bu şekilde yetiştirilmiş kişiler taviz vermeyi veya başkalarının da istek ve ihtiyaçlarını dikkate alan bir öncelik sırası oluşturmayı çoğunlukla başaramazlar. Kendi isteklerini gerçekleştirmeye yönelik stratejileri karşıdaki kişiye yönelik olarak adil olmayan biçimde talepkar veya karşı tarafı manipüle edici, yani şekillendirici davranışlardan tam bir istismar tutumuna kadar varabilir.

İş hayatında sorunlar
Bu şekilde yetiştirilen kişiler iş hayatında da özel muamele görmeleri gerektiğine veya çok çalışmalarının gerekli olmadığına ya da mesleklerinde çaba göstermeden yükselebileceklerine inanabilirler. Bunun yanında kendisini ayrıcalıklı hissetmesi beklentileri farklı olan işverenlerle çatışma yaşamalarına neden olarak iş hayatını tehlikeye sokabilir.

Ne yapmak gerekir?
Sürekli ağlayarak, mızıldanarak ya da öfke nöbetleri ile isteklerini yaptıran çocuklar çoğunlukla "şımartılmış" çocuklar olarak değerlendirilir. Buna karşın, sürekli kendi isteklerinin peşinde koşan ve kendi ihtiyaçlarını başkalarının ihtiyaçlarının önünde gören yetişkinler ise bencil veya daha da kötüsü narsisist (kendine hayran) kişiler olarak görülür.

Bu yetişkinler kendi istek ve ihtiyaçlarını başkalarının istek ve ihtiyaçlarının önünde görmekle ve ayrıcalık sahibi olma duygusunu taşımakla kalmaz, aynı zamanda başkalarının durum, istek ve ihtiyaçlarını değerlendirmekte de zorluk yaşarlar. Yani başkalarının istek ve ihtiyaçlarının da dikkate alınması gerektiği düşüncesi ile kendisini başkalarının yerine koyabilme kabiliyetini ifade eden empati yeteneğinden yoksun olurlar.

Yetişkin birinde bu kişilik özelliklerinin değiştirilmesi zor ve bazı hallerde olanaksızdır. Bu nedenle anne-babaların çocukların gerilimi tolere edebilme ve hazzı erteleyebilmeyi öğrenmeye ihtiyaçlarının olduğunu bilmeleri ve bunu dikkate almaları son derece önemlidir.

Bu amaçla anne-babalar ve diğer bakımverenler çocukların ağlama, mızıldanma ya da öfke nöbetleri karşısında pes ederek isteklerini bu şekilde yaptırabileceklerini öğretmemeli; her istek ya da ihtiyacının hemen karşılanamayabileceğini göstermeli; başkalarının istek ve ihtiyaçlarının da olabileceğini ve bunların kendi istek ve ihtiyaçlarından önce gelebileceğini öğretmeli ve bundan kaynaklanan gerilimle nasıl başedebileceği konusunda yol gösterici olmalıdırlar.

Çocukların dünyanın kendi etraflarında dönmediğini öğrenmeleri; sıra beklemeleri, paylaşmaları, bazı şeylerin zamanının gelmesini beklemeleri ve başkaları için bir şeyler yapmayı öğrenmeleri gereklidir. Ancak elbette ki bu, çocukların ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi ya da hiçbir ihtiyaçlarının hemen karşılanmaması gerektiği anlamına gelmez. Ancak anne-babalar çocuğun ihtiyaçlarını karşılarken kendilerinin ve diğer kişilerin ihtiyaçlarına da gereken hassasiyeti göstermeli ve her isteğinin karşılanmamasının çocuğa bir zarar vermeyeceğini bilmelidirler.

Hazzı ertelemeyi ve bunun getirdiği gerilimi tolere etmeyi öğrenen çocukların daha sabırlı, uzun vadeli hedefler koyabilen ve başkalarının ihtiyaçlarını da uygun şekilde dikkate alabilen kişiler olma şansları daha yüksektir. Tüm bunların ise okulda, iş hayatında ve genel olarak yaşamda başarılı olmak için gereken beceriler olduğu şüphesizdir.


.ALINTIDIR.