Boşanma Öncesi ve Sonrası Çocuklar

Pdg. Doç. Dr. Ekrem Çulfa

Hepimizin bildiği gibi boşanma hiç kuşkusuz, çocukların başına gelebilecek en sarsıcı olaylardan birisi ve potansiyel olarak onların gelişmelerini ciddi bir biçimde etkileyecek bir dizi değişikliği de beraberinde getirmektedir.

Hepimizin bildiği gibi boşanma hiç kuşkusuz, çocukların başına gelebilecek en sarsıcı olaylardan birisi ve potansiyel olarak onların gelişmelerini ciddi bir biçimde etkileyecek bir dizi değişikliği de beraberinde getirmektedir. “Potansiyel bir durumdur, çünkü boşanmış bir ailenin bireyi olarak yaşamak kaçınılmaz olarak çocuklara zarar veren bir durum değildir. Önemli olan anne ve babanın evliliklerinin sona ermesini nasıl karşıladıkları, boşanmadan sonra hayatlarını ve ilişkilerini nasıl sürdükleri ve çocukları ile ilgilenmeye devam etmeleridir. 1 yılda 1 milyondan fazla çocuk, anne baba boşanması ya da ayrılığı yaşamaktadır.

Günümüzde evliliklerin sona ermesi sık rastlanır bir olay olduğu için, bir çok çocuk
-çok küçük olanlar hariç- boşanma kelimesini bilmektedirler. Eğer evliliğiniz bir süredir gergin ve mutsuzsa, çocuklarınızın birşeylerin yolunda gitmediğinin farkında olmaları büyük bir olasılıktır. Kavganın-özellikle fiziksel şiddet ve alkolizm- bol olduğu ailelerde, çocuklar farkında olmadan, anne babalarının ruhsal durumlarını okumayı öğrenirler.

Kızgın ya da mutsuz bir ebeveyne yaklaşmak için en doğru zamanı çeşitli ayrıntılardan yola çıkarak bulabilirler. Aynı şekilde ne zaman ortada olmamaları gerektiğini de bilirler. Boşanma hakkında az çok bir şeyler bilmek ve sürekli anne-babanın kavgasına tanık olmak -bilenin aksine- birçok çocuğu anne babasının ayrılıyor ya da boşanıyor olduğu haberine hazırlamaz. Olay patladığı zaman, ki bu çoğu kez anne ya da babanın evden ayrılması ile kanıtlanır, bir çok çocuk gerçekten sarsılır.
Eğer çocuk anne ve babasının kavgalarından uzak tutulmuşsa daha da büyük bir şok yaşar. İstismar eden biri bile olsa, bir ebeveynden ayrı olmak çocukları dehşete düşürür. Çocuğun aileyi terk etmiş olan ebeveyni özlemesi doğaldır. Ebeveynin ayrılmış olması çocukların bağlılık duygularını yok etmez.

Birçok karı-koca boşanma sonunda 'eş rolü' ile birlikte 'anne-baba'lık sorumluluğunun da bittiğini sanıyor. Oysa, boşanma süreci ve sonrası, çocukların anne-babalarına en çok ihtiyaç duydukları dönemi oluşturuyor.

Evlenmek kolay olmadığı gibi boşanmak da kolay değil. Eğer ortada çocuk varsa anne ve babaların 'eş rolü'nü bitirmek anlamına gelen boşanmayla 'anne-baba' olma sorumluluklarından kurtulma gibi bir şansları yok... Bazı anne-babalar bu önemli hususu göz ardı edebiliyor, boşanmalar sonrasında hangi tarafta kalırsa kalsın çocukların anne veya babasını -varsa diğer kardeşlerini- özlediği, kendisini güvensiz ve sevgisiz hissedebildiği hepimizce bilinen bir realitedir.

Boşanma ve ardındaki süreçten en çok çocuklar etkileniyor. Ölüm, hastalık, göç, hapishane süreci gibi uzun süreli ayrılıklar sebebiyle bilinen şeklinden farklılaşmış aileler, parçalanmış aile olarak adlandırılıyor. Bu yüzden çocuklar da ölüm ve geçici ayrılıkları genellikle daha az sarsıntıyla atlatabiliyor. Ancak, boşanmaya daha büyük tepki veriyor. Yaşı kaç olursa olsun çocuklar anne ve babasını birlikte görememekten duygusal olarak olumsuz etkileniyor ve anne-babayı bir arada görme hayalini hiç kaybetmiyor.

Parçalanmış ailede otorite boşluğu oluşuyor ve bu yüzden anne veya babanın çocuk üzerindeki kontrolü ya çok azalıyor ya da çok artıyor.

Boşanmalar sonrasında çocuklar diğer tarafı özler, onun yokluğunu hisseder, kendisini güvensiz ve sevgisiz görür. "Bu dönemlerde çocuklara ebeveynler de fazla yardımcı olamıyor. Sonuçta çocukların psikolojik ve pedagojik problemler yaşamalarına sebep olan anormallikler oluşuyor.

Bu süreçte duygusal ihmale uğrayan çocuk çeşitli psikiyatrik sıkıntılar yaşayabilir, hayat kalitesinde bozulma oluşan bu çocukların ileri süreçte kişilik bozukluklarına gidebilecek zararlar görülebilir. Boşanma sonrası süreçte ayrılmanın oluşturacağı hasarları en aza indirmenin, öncelikle boşanma kararının verilmesi ile anne ve baba ortak karar aldıklarını çocuğa birlikte ifade etmeli. Boşanmanın ne anlama geldiği, anne-baba rolünün devam etmekte olduğu, doğru bir üslupla izah edilmeli ve bir pedagogtan destek alınmalı.

Bu boşanmanın çocuğa karşı sevgisizlikten ya da çocuğun herhangi bir davranışından kaynaklanmayan bir durum olduğu, yaşına uygun bir dille anlatılmalı. Boşanma sonrasında eski eşlerin anne-baba rollerini sürdürebilme ve işbirliğinde olabilmeleri çok önemlidir.

Boşanma sonrası çocuklarının yanında birbirini suçlayıcı tavırlardan kaçınmalıyız.

.ALINTIDIR.