ÇOCUKLARIN ARKADAŞ EDİNMELERİNE NASIL YARDIMCI OLUNMALI?

Çocuklar çok çeşitli nedenlerden dolayı arkadaş edinemezler. Bunlardan bazıları kendi kontrolleri dışındadır Aşağıdaki faktörlerin bazılarından dolayı çocuklar arkadaş edinemezler. Bu faktörleri üç grupta incelemekte fayda vardır. Çünkü çocuğun arkadaş edinememe sebeplerini ortadan kaldırmadan onun arkadaş edinmesini sağlayamayız. Yani önce teşhisi koymalıyız arkasında tedavi yöntemini seçmeliyiz.

Çocukla İlgili faktörler:
1-Mizaç özellikleri (utangaçlık)
2-Dikkat problemler.(Hiperaktivite)
3-Öğrenme güçlükleri
4-Sosyal beceri problemleri
5-İletişim becerileri ile ilgili güçlükler
6-Fiziksel, duygusal veya bilişsel gelişimde görülen gecikmeler.
7-Fiziksel engel veya itici fiziksel görünüş
8-Kronik hastalıklar, sık hastaneye yatma, okul devamsızlığı
9-Duygusal güçlükler( depresyon, anksiyet, düşük benlik saygısı)
10-Çocuğun yalnız kalmayı tercih etmesi
11-Çocuğun sosyal doyumu ve arkadaşlık ihtiyacının büyük ölçüde aile bireyleri tarafından karşılanıyor olması
12-Sahip olduğu kültürel değerlerin akranlarınınkiyle uyuşmaması
Aile ile ilgili etkenler:
1-Ana- babanın tutumunun (aşırı otoriter veya aşırı hoşgörülü, kayıtsız-ilgisiz) çocuğun sosyal gelişimin olumsuz yönde etkilemesi
2-Ana-babanın, çocuğu, arkadaşlık geliştirmek için ihtiyaç duyduğu zamanını enerjisini ve olanaklarını, onu sınırlayan programlı faaliyet ve görevlerle fazla meşgul etmesi
3-Ana-babanın yetersiz sosyal becerilere sahip olması; çocuğun iyi bir modele sahip bulunmaması
4-Ana-babanın çocuğun arkadaş seçimi konusunda aşırı eleştirici ve olumsuz olması
5-Ana-babanın depresyonda olması, ruh sağlığının bozuk olması
6-Ana babanın madde bağımlısı olması
7-Ana-babanın eğitiminin şiddet içermesi
8-Ailede stres ve/veya istismarın yaşanması
9-Ana-babanın çocuğu aşırı derecede koruması veya bulunduğu etkinliklere aşırı sınırlamalar getirmesi

Çevresel Sosyal Etkenler:
1-Ailenin kırsal, izole bir bölgede yaşaması
2-Evin okula uzak bir yerde bulunması
3-Civarda az sayıda çocuğun bulunması
4-Ailenin her yaz tatili amacıyla uzak yörelere gitmesi
5-Ailenin ekonomik açıdan problem yaşaması
6-Ailenin kültür veya dile ait farklılığının bulunması
7-Çocukların sosyalleşmesini sağlayacak ortamların az olması
8-Çocukla akran grubu arasında giyiniş, davranış ve diğer farklılıkların bulunması(Yavuzer, 2002)
Arkadaşlık, çocuğun aile ortamından çıkıp kendi yaşıtları ile iletişim kurmaya başlamasıdır. Özelikle arkadaşlıkların başladığı 3-6 yaş dönemi çocuğun kendini ifade etmesi açısından büyük önem taşır. Oyun çağındaki çocukların arkadaş edinmesi çok doğal bir durumdur. Önemli olan çocuğun kaynaşabileceği ortamı bulabilmesidir. Bu doğallığı sağlayan ise oyun ortamının olmasıdır. Özellikle dışarıdan bir engel yoksa arkadaşlıklar başladığı gibi devam eder. Ancak zaman zaman çocuklar birbirleri ile kavga ederler ve küserler. Daha sonrasında ise hiç bir şey olmamış gibi birbirleri ile oynamaya devam ettikleri gözlenir. (https://www.egitim.com)
Arkadaşlık ilişkileri çocuğun evinde karşılanamayan en önemli ihtiyaçlarından biridir. Bu ihtiyacı, bebeklik dönemine kadar uzanır. Çocuklar arkadaşlığa, sadece tatmin sağlamak için değil, aynı zamanda tecrübe kazanma amacıyla muhtaçtırlar. Çocuklar, arkadaşlarıyla birlikte olsa da, grup halindeki isteklerini ve sosyal olarak kabul edilen davranışı öğrenirler. Arkadaş edinmek, çocuğun ruhsal gelişmesini gösteren önemli işaretlerden biridir. Bu yüzden çocukların kolay arkadaşlık kuran ve devam ettiren kişiler olmasını ailenin desteklemesi gerekir. Aslında hayatın en sıcak ve dayanıklı arkadaşlıkları, çocuklukta kurulur. Ciddiyet duygusu ve manevi destek sunan arkadaşlar, aile ile dış dünya arasında köprü oluştururlar Bazı çocuklar arkadaşlık kurmakta güçlük çekerler, ancak düzenli yönlendirme ve destekle bu değiştirilebilir. Bir çocuğun sosyal hayatının gidişatının kontrol edilmesi uygun değildir, ancak onun arkadaş edinmesine yardım edilebilir, destek verilebilir. Bunun için aileler aşağıda belirtilen önerilerden faydalanarak çocuklarının arkadaş edinmelerini sağlayabilirler.
Aracı olma, destekleme: Ebeveynlerin sıkça yaptığı bir hata, çocukların kendi kendilerine arkadaş bulacaklarını düşünmeleridir. Bazı ebeveynlerde çocukların arkadaşlarını eleştirmektedir. Bu da çocukların arkadaş edinmelerin zorlaştırmaktadır Ebeveynler çocuklar arkadaş edinmeden onların nasıl arkadaş edineceklerine dair bilgiler verirlerse çocukların daha sağlıklı arkadaş edinmeleri sağlanır. Çocuk arkadaş edindikten sonra arkadaşının eleştirilmesinden çocuk rahatsız olabilir. Bu da çocuğun kendine güvenini zayıflatır Eğer bir çocuk düzenli olarak arkadaşlarıyla, görüşme fırsatı bulamazsa arkadaşlık gelişemez. Şartlar ebeveynlerin aracı olmasını gerektirebilir. Bu yüzden çocuklara, arkadaşlarıyla görüşme zamanı tanımalıdır. Yaz kampları gibi fırsatları değerlendirmelidir. Ebeveynler çocuklarının itibarına zarar vermeksizin araya girmenin bir yolunu bulmalıdırlar.
Başarılar yoluyla çocuğun kendine güvenini geliştirme: Eğer çocuklar bir işte başarılı olurlarsa bu onların güvenini geliştirir ve diğerleriyle tanışma yolunu açar. Aslında arkadaşlık ortak ilgi alanlarına dayanır. Çocuğun pek fazla arkadaşı yoksa bu çocuğu rahatsız etmiyorsa illa da arkadaşı olacak diye çocuğu zorlamaya gerek yoktur. Çocuğa arkadaş edinme yolları öğretildiği zaman. ve çocuğa arkadaşlık kurabileceği ilgi alanları kazandırıldığında çocuk zaten arkadaş edinecektir.
Yol açılmalı: Çocuklar yönlendirmeye ihtiyaç duydukları kadar, kendi kararlarının bazılarını kendileri vermesine de ihtiyaç duyarlar. Mesela ebeveynler genellikle çocuklarının giyinişi veya saç stili hakkında endişelenirler. Ancak bazı değişiklikler kaçınılmaz. Bazı dönemlerde saç uzatmak modayken bazı dönemlerde kestirmek moda olmaktadır. Ebeveynler kuşak çatışmasına dikkat ederek çocukları yönlendirmelidirler. Uzmanlar, çocukların makul sınırlar içinde tecrübeler kazanmalarına yardımcı olunması gerektiğini vurulmaktadırlar. Farklılıklara saygı duyulmalı: Çocukların sosyal ihtiyaçları farklıdır. Mesela her çocuğun çok fazla arkadaşa ihtiyacı yoktur. Bazı çocuklar için bir veya iki arkadaş yeterli olabilir. Bunun için endişelenmeye gerek yoktur. Bu sadece çocuğun kişilik yapısından kaynaklanmaktadır. Önemli olan çocuğun arkadaş sayısının çok veya az olması değil, önemli olan nitelikli arkadaşlıktır. İyi örnek olunmalı: Arkadaşlarıyla toplanan çocuklara saygı gösteren ebeveynler, çocuklarına arkadaşlık konusunda iyi örnek olurlar Bir çocuk anne-babasının kendi arkadaşlarıyla etkileşimlerini kendisine örnek alır. İleride kendiside anne veya baba olduğunda kendi çocuklarına daha iyi yardımcı olur.
Evde açık iletişim kurun: Çocuğunuzu arkadaşlık ile ilgili endişelerini ve güçlüklerini açıkça konuşması için cesaretlendirin ve onu dinleyin. Bu ona yardım etmenizde kolaylık sağlar.
Bir uzmandan yardım isteyin: Çocuğunuz arkadaş edinme konusunda zorlanıyorsa ve sizin çabalarınız başarısız sonuç vermişse, uzman bir çocuk psikologundan yardım isteyin.(Saygılı,2006)

alıntıdır.