SORUMLULUK DUYGUSU KAZANDIRMA
Her çocuk aynı zamanda, aynı sorumluluğu alamazlar. Çocukların kişilik özellikleri, fiziksel yapıları dikkate alınmalıdır.
Önemli olan çocukların kendiişlerini yaparken engellenmemeleridir.
Çocuklarının adına onların işlerini yapan ebeveynler, çocuklarının sorumluluk alma duygularını ve kişilik gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilirler.
Her ihtiyacı anne-baba tarafından karşılanan, devamlı neyi nerede ve nasıl yapacağı kendisine hatırlatılan, yanlış yaptığında azarlanan ve kınanan çocuklar, gölge bir kişiliğe sahip olabilirler.
Anne babaya sormadan bir iş yapmayı tercih etmezler, kendilerine güvenlerini kaybedebilirler. Karşılaştıkları bir problemi çözmekte güçlük çekebilirler.
Duygularını, tepkilerini rahatça ifade etmesine, gerektiğinde 'hayır' demesine izin verilmeyen çocuklarda bağımsız bir kişilik gelişmediği için sorumluluk duygusu da kazanmakta zorlanırlar.
“O daha çocuk, kendi başına karar veremez." , “Onun için doğru olanı yapıyoruz.”, “Hayır, öyle demek istemiyorsun.”, “O zayıf alıyor, ben üzülüyorum.” cümleleri sıklıkla kaçınılması gereken cümlelerdir.
Değişik Yaş Gruplarındaki Çocukların Alabilecekleri Sorumluluklar
İki ve Üç Yaş,
Oyuncakları toplamak ve onları yerlerine koymak,
Kitap ve dergileri gerekli yerlere koymak,
Dört Yaş,
Sofrayı kurmak,
Oyun oynadıktan sonra oyuncaklarını veya kendine ait eşyaları yerlerine kaldırmak,
Beş Yaş,
Sofrayı, her şeyi yerli yerine koyarak hazırlamak,
Yatakları düzeltmek ve odasını temizlemek,
Altı Yaş,
Havaya, özel olay ve günlere göre giyeceklerini seçmek,
Çiçekleri sulamak,
Yedi Yaş,
Balkon, kapının önünü süpürmek veya yıkamak,
Evdeki hayvanları beslemek, temizlik ve bakımlarını sağlamak,
Sekiz ve Dokuz Yaş,
Peçeteleri katlayıp masayı tam olarak hazırlamak,
Yardım almadan banyo yapabilmek,
On Yaş,
Kendi yatak çarşaflarını değiştirmek,
Çamaşır makinesini çalıştırmak,
On Bir ve On İki Yaş,
Evde tek başına kalmak, Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek.
Sorumluluk Kazandırmada Anne Babaya Düşen Görevler
Çocuğunuz sizinle işbirliği yapsa da yapmasa da koşulsuz sevgi ve onay gösterin.
Çocuğunuz her ne yaparsa yapsın ona değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilmesini sağlayın.
Çocuğunuzun size bağımlı olduğunu düşünüyorsanız koruyucu tutumunuzu değiştirin.
Sürekli sorumsuz davranan çocuklar anne babaları tarafından sorumlu davranmalarına izin verilmeyen çocuklardır.
Çocuğunuzun kendi davranışlarının sorumluluğunu almasına ve iyi gitmeyen davranışlarını değiştirmesine fırsat verin.
Çocuğunuzun yaşına uygun sorumluluklar listesi hazırlayın. Sorumluluğunu üstlenmek istediği işleri bu listeden seçmesine fırsat verin ve onun doğru kararlar verebileceğine olan güveninizi koruyun
Bu listeden seçim yapması konusunda onu zorlarsanız ya da yapacağı işleri siz seçerseniz sorumluluk duygusunu geliştir-meniz zorlaşır
Ev ile ilgili sorumlulukları çocuklarınız arasında paylaştırırken adil olun. Bunun en iyi yolu işlerin sırayla yapılmasıdır.
Çocuğun kırıp dökmesinin ve yaşadığı olumsuz deneyimlerin öğrenmenin gerekli şartı olduğunu unutmayın.
Çocuğunuzun yaptığı yanlış seçimlerin (hayatını tehlikeye atmadıkça) sonuçlarını yaşamasına izin verin ki onlardan bazı dersler çıkarabilsin.
Çocuğunuza yardım edeyim derken, onun sorumluluğunun gelişmesini engelleyebileceğinizi unutmayın. Eğer işin nasıl yapılabileceğini bilmiyorsa ona işin nasıl yapılacağını gösterin.
Çocuğunuza uygun model oluşturun. Çünkü sorumluluk kazandırmak istediğiniz halde sizin sorumluluklarınızı yerine getirmemeniz onu olumsuz etkileyecektir. İşe yaramayan davranış, inanç ve tutumlarınızı değiştirmeye istekli olun.
Çocuğunuz sorumluluklarını yerine getirmediği zaman ne gibi ceza veya yaptırımlarla karşılaşabileceğini söylemek yerine işini bitirdiğinde onu manevi yönden destekleyerek (aferin, çok güzel oldu, teşekkür ederim gibi) güven duygusunun ve sorumluluk bilincinin gelişmesini sağlayın.
Çocuğunuzdan hiçbir zaman sizin kadar sorumlu olmasını beklemeyin.
Koruyucu ebeveyn yaklaşımı, çocuğun bağımsızlık ve sorumluluk hissetmesini engeller.
Çocuğun kendi kendini yöneten, yüksek benlik saygısına sahip, doyumlu bir birey olarak gelişmesi büyük ölçüde ona sağlanan fırsatlara ve ebeveyn yaklaşımına bağlıdır.
Destekleyici ebeveyn yaklaşımı, çocuğun sınırlar içinde karar vermesine ve bu kararların sorumluluğunu taşımasına olanak sağlar.
alıntı