Öğrenme Sürecinin Aşamaları Nelerdir?

Öğrenme süreci dört aşamada gerçekleşmektedir:

1 ) Bilinçsiz-yetersizlik
2 ) Bilinçli-yetersizlik
3 ) Bilinçli-yeterlilik
4 ) Bilinçsiz( bilinçdışı)-yeterlilik

BİLİNÇSİZ- YETERSİZLİK AŞAMASI
Bilginin varlığından habersiz olunduğu ve o bilginin kullanılamadığı aşamadır. Bu aşamada kişi tamamıyla habersiz bir durumdadır. Daha önce bu bilgiyi hiç duymamıştır ve dolayısıyla da bilginin dünyada var olduğunu bilmemektedir. Bu aşamada kişi böyle bir bilginin mevcut olduğunu bilmediğinden bu bilgiyi kullanamamakta ve yetersiz olmaktadır. Bu seviyede olan bir kişi tamamıyla bilinçsiz ve yetersiz bir durumdadır. Örneğin bir kişi Almanca diye bir dilin varlığından habersiz ise, bu dilin dünyada var olduğunu ve kullanılıyor, konuşuluyor olduğunu bilmiyorsa, böyle bir dilin icat edilmiş olduğundan haberi yoksa bu kişi bilinçsiz ve kendisi Almanca dilini konuşma yeteneğine sahip olmadığından dolayı da yetersizdir.

BİLİNÇLİ- YETERSİZLİK AŞAMASI
Bilginin varlığından haberdar olunduğu ancak bu bilginin kullanılamadığı aşamadır. Bu aşamada bilginin varlığından haberdar olunduğu için bilinçlilik ancak o bilgi kullanılamadığından dolayı yetersizlik söz konusudur. Örneğin bir kişi Almanca dilinden haberdar ise, Almanca dilinin dünyada konuşulan bir dil olduğunu biliyor ise bu kişi bilinçlidir. Ancak bu kişi Almanca dilinin dünyada konuşan bir dil olduğunu bilmesine rağmen kendisi Almanca konuşamıyorsa yetersizdir.

3285_erikoiu

BİLİNÇLİ-YETERLİLİK AŞAMASI
Bilginin varlığından haberdar olunduğu ve bilginin kullanıldığı ancak bilginin otomatik yapılamadığı aşamadır. Bu aşama çok fazla dikkat gerektirdiğinden dolayı öğrenmenin en yorucu aşamasıdır. Bu aşamada zihinsel faaliyetler çok fazla olduğu için kişi mental( zihinsel ) anlamda çok yorulur. Çünkü bilgi otomata bağlanmadığından dolayı kişi bilgiyi kullanırken sürekli düşünerek hareket etmek zorundadır.

Örneğin bir kişi Almanca dilinden haberdar ise bu dilin dünyada konuşulduğunu biliyor ise bilinçli, bu kişi Almanca dilini yeni öğrenmeye başlayıp biraz konuşa biliyorsa yeterli durumdadır. Ancak bu kişi Almanca dilini yeni öğrenmeye başladığından dolayı otomata bağlayamaz yani kendi ana dili gibi konuşamaz. Bu kişi Almanca dilini konuşurken önce zihninde kelimeleri Türkçe den Almancaya çevirmekte ve daha sonra sözele( dile ) dökmektedir. Almanca olarak duyduğu kelimeleri de ilk önce duymakta ve daha sonra zihninde Türkçe ye çevirmektedir. Çok fazla mental faaliyet gerektirdiği için bu aşama öğrenmenin en yorucu, en zor ve en çok dikkat gerektiren aşaması olmaktadır.

Eğer bir kişi yeni ehliyet aldıysa bu kişi bilinçli-yeterli aşamadadır. Ancak bu kişi araba kullanırken çok yorulmaktadır. Çünkü araba kullanma konusunda çok fazla bir tecrübeye sahip değildir ve sürekli düşünerek hareket etmek zorundadır. Kişi araba kullanırken dikiz aynasına ne zaman bakmalıyım, ne zaman vitesi çekmeliyim, ne zaman gaza basmalı ne zaman firen yapmalıyım diye sürekli düşünmek zorunda olduğu için zihin olarak çok yorulmaktadır.

BİLİNÇSİZ( BİLİNÇDIŞI)-YETERLİLİK AŞAMASI
Bilginin varlığından haberdar olunduğu ve bilginin otomatik olarak kullanılabildiği aşamadır. Kişi bu aşamada bilgiyi kullanırken üzerinde hiç düşünmez ve zihinsel faaliyette bulunmaz. Bu aşama bir sonraki davranışın ne olduğu konusunda hiç düşünülmeyen ve zihnin hiç yorulmadığı, davranışın otomatik olarak yapıldığı aşamadır. Örneğin Türkçeyi konuşurken ve anlarken olduğu gibi. Kendi ana dilin olduğundan dolayı çok iyi bilmektesin ve konuşurken bir sonraki kelime ne olacak diye hiç düşünmeden, zihinsel bir faaliyette bulunmadan kelimeler otomatik olarak artarda kendiliğinden gelir. Yani otomata bağlanmıştır, zihin artık yorulmadığından dolayı da daha rahat hareket edilmektedir. Bu aşamadaki faaliyetler artık alışkanlığa dönüştürülmüştür. Örneğin yıllarca şoförlük yapan bir kişi bilinçsiz( bilinçdışı)-yeterlilik aşamasındadır.

3285_imagesigpoi

Bu kişi araba kullanmayı çok iyi bildiğinden dolayı davranışları otomatiğe bağlamıştır. Araba kullanırken neyi ne zaman yapmalıyım şeklinde hiç düşünmez. Bu kişiye yolu bitirdiğinde yol boyunca araba kullanırken neler yaptığı sorulsa, kişi muhtemelen hatırlamayacaktır. Oysaki bu kişi araba kullanırken bir yandan dikiz aynasını düzeltmiş, bir yandan vitesi çekmiş, bir yandan yanındaki kişiyle konuşmuş, bir yandan teybe kaset koymuş, bir yandan gaza basmış, bir yandan korna çalmıştır. Kişi yapmış olduğu bütün bu davranışları otomatik olarak yaptığı için, neler yaptığı sorulsa bu davranışların hemen hemen hiçbirisini hatırlamayacaktır. Çünkü bu davranışlar o kişi için, sıradan, normal, rutine bağlanmış bir iş haline gelmiştir.

3285_erikpokmBir insan bilinçli olarak en fazla 7(+)(-)2 faaliyette bulunabilmektedir. Yani herhangi bir kişi aynı anda en az 5(7-2) en fazla 9(7+2) faaliyette bulunabilmektedir. Örneğin bir kişi aynı anda televizyon seyrederken, müzik dinleyebilir, hem televizyon seyredip hem müzik dinlerken ders çalışabilir, bu üçünü yaparken deftere yazı yazabilir, bu dördünü yaparken dışarıdaki konuşmaları dinleyebilir, bu beş faaliyeti yaparken yanındaki kişiyle konuşabilir. Bu kişi bu faaliyetlerin hepsini( en az 5 en fazla 9 faaliyeti ) aynı anda yapabilir.

Herhangi bir faaliyet bilinçli-yeterlilik aşamasından, bilinçsiz( bilinçdışı )-yeterlilik aşamasına çıkarılırsa aynı anda yapılabilecek faaliyet sayısı artar. Yani ne kadar çok faaliyeti bilinçsiz( bilinçdışı )-yeterli basamağa taşırsanız, o kadar çok faaliyeti aynı anda yapabilirsiniz. Çünkü bu davranışlar otomatiğe bağlandığından dolayı zihin yorgunluğu olmaz ve çok rahat hareket edilebilir. Aynı zamanda da bilinçli zihninizle ilgilenebileceğiniz yani bilinçli-yeterlilik basamağında yeni boş alanlar yaratabilirsiniz. Örneğin 5 tane bilinçli-yeterlilik seviyesinde uğraştığınız faaliyet( ilgi alanınız ) varsa bunun 1 tanesini bilinçsiz(bilinçdışı)-yeterlilik basamağına taşırsanız, bilinçli-yeterlilik basamağında 4 faaliyetiniz(ilgi alanınız ) kalacağından dolayı bu basamağa yeni bir tane daha faaliyet( ilgilendiğiniz herhangi bir şeyi ) ekleyebilirsiniz.

Kaynakça:
hafıza teknikleri kursu, temel psikoloji kursu, kuantum kursu

Yazar: Derya Talas