Dünyanın Oluşumu ve Gelişimi

Dünya, Güneş sistemdeki gezegenlerden biridir. Kutuplardan basık ekvatordan şişkin elips şeklindedir. Güneş sistemine göre Dünya, uzaklık bakımından üçüncü gezegendir. Güneş’e uzaklığı 149.597.890 km’dir.

Güneş bir dönüşünü 365 gün 5 saat 48 dakika 46 saniye tamamlar. Dünya ise bir gününü 23 saat 56 dakika 4 saniye de tamamlamaktadır. Dünya etrafın da dönerken Güneş’e olan mesafesi artar ya da azalır. Dünya, Güneş’e en yakın noktasında 960 km hızı artmakta yani, güney yarım küre de yazlar uzun ve serin geçer, kuzey yarım küre ise kışlar kısa ve daha ılık geçer. Sonsuz evrende belki de yaşamın tek olduğu gök cismidir. Dünya’nın uzaydan görünümü mavidir. Bunun sebebi atmosferde bulunan oksijenin Güneş ışınıyla çarpışmasıdır.

Dünyanın tek uydusu Ay’dır. Ay’ın çapı 12.756km, kütlesi ise 5.97×1024 ‘dir. Dünya atmosferinde nitrojen(%78), oksijen (%21) az miktarda argon, karbon dioksit, hidrojen, helyum, kripton, neon bulunmaktadır. Atmosfer de su miktarı %0.2-%0.4’tür. Dünya kabuğu %46’sı oksijen, %28’i silikon, %11’i kalsiyum, potasyum, magnezyum ve %8’i alüminyumdan oluşur. Dünya’nın alanı yaklaşık 510.2 milyon km2’dir. %70.8’i su, %29.2’si kara ile kaplıdır. Dünya da pangea denilen tek bir kıtadan oluştuğu bilinmektedir. Sürekli hareket halinde olan yer kabuğu, zamanla milyonlarca yıl sonun da birbirinden kopmuştur. Yerin içinde bulunan magmalara bağlanabilir. Yerin iç yapısı ise sırasıyla; yer kabuğu, üst manto, alt manto, dış çekirdek ve iç çekirdekten oluşur ve yeryüzünde sırasıyla; ekzosfer, termosfer, mezosfer, stratosfer, troposferden katmanlarından oluşur. Atmosfer, Dünya yaşamını sağlamak adına birçok görevi vardır. Bunlar;


1- Yeryüzünün ısınmasına neden olur.

2- Gökyüzünün mavi rengini verir.

3- Basınç sebebiyle yeryüzünde su bulunmasına sağlar.

4- Tan olayları görülür.

5- Kırılma olayları görülür.

Dünya’nın yaşını kayaçlarla ölçmeye kalkarsak Görland’ın batısında 3.8 milyar yıllık kayaç bulunmuştur. Ama bu kayaçlardan daha yaşlı olan kayaçların, günümüzde yok olduğu bilinmektedir. Bu durum Dünya yaşını belirlemede yetersiz kalmıştır. Okyanuslarda bulunan 4.55 yıllık kurşunun Dünyanın yaşı olarak kabul edilebilir. Başka yöntemle Dünya’nın yaşını hesaplamak istersek, kayaçların radyoaktif ve rubidyum elementinin stronsiyuma dönüşmesi Dünya’nın yaşını belirleyebilir. Bu açıklamalar doğrultusunda 5.5 milyar yıl, Dünya yaşının olduğudur.

Güneş Sistemi oluştuğunda Dünya kızgın gaz kütlesi halindeydi. Zaman içerisinde kızgın gaz kütlesi olan Dünya’nın, ekseni etrafında dönmesi dıştan içe doğru soğumasına neden olmuş ve katmanlar meydana gelmiştir. Bu yapısını jeolojik zamanlar çerçevesinde belirlenir. Yaklaşık 4.5 milyar yaşında olan Dünya’nın dört jeolojik zaman evresinden geçmiştir.

1- İlkel Zaman: Yaklaşık 4 milyar yıl sürmüş, 600 milyon yıl önce sona ermiştir. Sularda tek hücreli canlılar meydana gelmiş, kıta çekirdeği oluşmuştur. İlkel zaman canlıları alg ve radiolaria’dır.

2- Birinci Zaman (Paleozoik): 375 milyon yıl sürdüğü tahmin edilmiş, 225 milyon yıl önce de sona ermiştir. Bu dönem de kömür yatakları oluşumu, kara bitkileri ortaya çıkmış, Kaledonya ve Hersinya kıvrımları meydana gelmiştir. Balığa benzer ilk organizmalar var olmuştur. Dönemi karakterize eden canlılar graptolith ve trilobittir.

3- İkinci Zaman (Mezozoik): Günümüzden 65 milyon yıl önce sona ermiş 160 milyon sürdüğü tahmin edilmektedir. Bu dönem de Kimmeridge ve Avustrien adlı kıvrımlar oluşmuş, ekvatoral ve soğuk iklimler oluşmaya başlamıştır. Bu dönemi karakterize eden canlılar ammonit ve dinozorlardır.

4- Üçüncü zaman (Neozoik): Bu dönem 63 milyon yıl sürmüş ve 2 milyon yıl önce sona erdiği tahmin edilmektedir. Kıtalar bugünkü görünümünü almış, linyit havzaları oluşmuş, günümüzdeki iklim ve bitki topluluğu oluşmaya başlamış, Alp kıvrım sistemi gelişmiştir. Nümmilitler ve memeler ortaya çıkmıştır. Bu dönemi karakterize eden canlılar nummilet, mastadondur, elephas ve hippariondur.

5- Dördünü Zaman (Kuaterner): 2 milyon yıl önce başlamış ve hâlâ devam eden bir jeolojik zamandır. Bu dönem de dört buzul dönemi (Mindel, Riss, Wirn, Günz) meydana gelmiştir. İnsanlar bu dönemde ortaya çıkmıştır. Bu dönemi karakterize eden canlılar mamut ve insanlardır.


.alıntıdır.