VY Canis Majoris: Galaksideki Bilinen En Büyük Yıldız

Gelişen teknolojiyle birlikte insanlık tarihi açısından bakıldığında, ilk dönemlerde dahi insanlarda ilgi ve merak uyandıran gökyüzü, günümüzde oldukça detaylı ve gelişmiş bir şekilde izlenebilmektedir. Gelişmiş teleskoplar ve uzay araçlarıyla yapılan uzay incelemelerinde her geçen gün yepyeni bilgilere ulaşılmakta ve bu bilgiler ışığında bazen gezegen sanılan cisimler, gezegen özelliğini kaybedebilmektedir.

İçerisinde yaşadığımız dünya, galaksi açısından bakıldığında büyüklük açısından en küçük noktalardan birisi. Büyüklük dendiği zaman ise akla ilk gelen isimlerden birisi yıldız. Güneşin de yıldız olduğu galaksimizde güneşten binlerce kat büyük yıldızlar bulunmaktadır. Samanyolu Galaksisi içerisinde milyarlarca yıldızdan bir tanesini oluşturan güneş, bakıldığında aslında evren için ufacık bir nokta konumunda yer alır. Bilimin gelişmesiyle teleskop araçları atmosferden dışarıya çıkmış ve bu noktada büyüklüğü hayret uyandıracak yıldızların varlığına saptanmıştır. Keşfedilen bu yıldızların arasında yer alan VY Canis Majoris isimli yıldız, bugüne dek gözlemlenebilen evrendeki en büyük olma özelliğini üzerinde barındırmaktadır. Bu yıldızın çapı ve büyüklüğü ise, devasa boyutuyla oldukça şaşırtıcı rakamlar veriyor. VY Canis Majoris isimli yıldız, dünyanın yaşam kaynağı olan güneşin çapından tam tamına 2 bin 100 kat daha büyüktür. Bu da, bu yıldızın yanında güneşin ufacık bir nokta gibi görünmesini sağlamaktadır.


Yıldızların genel bir özelliğine bakıldığında hemen hemen bütün yıldızlar kendilerini meydana getiren çeşitli gazlar ve moleküllerin özelliği nedeniyle çevreye ışık yaymaktadırlar. İnsanlık tarihinde bilinen en büyük yıldız olan VY Canis Majoris, evrene en fazla ışık veren yıldızlardan bir tanesidir. Bu devasa boyutlardaki yıldız, bilim dünyasındaki adı üstündev olan bir yıldız sınıfına dahildir. Bu yıldız sınıfında, büyüklük rakamlarıyla aklın sınırlarını bir hayli zorlayan yıldızlar bulunur ve bu tür yıldızlar aydınlatma gücü bakımından ele alındığında güneşten milyonlarca kat fazla aydınlatma gücüne sahiptirler.

Çap ve büyüklükleriyle insanoğluna inanılmaz rakamlar sunan üstündev yıldızlarının, ağırlıkları da büyüklükleriyle paralel olarak insanoğlunu bir hayli şaşırtmaktadır. Öyle ki, bu tür yıldızların kütlesi güneşin ağırlığının tam 100 katı olabilmektedir. Bu rakam ise, oldukça şaşırtıcı ve inanılmaz bir rakam olarak bilimdeki konumunu almıştır.

Üstündevle ilgili oldukça şaşırtıcı bir nokta ise bu yıldız türlerinin yaşam süreleridir. Bu konuda da devasa yıldızlar şaşırtmaktadır. Çünkü uzayın en parlak varlıklarından olan bu yıldızlar yaşam süreleri bakımından oldukça kısa bir ömre sahiptirler. Bu yıldızların ömürleri makro boyutta ele alındığı zaman bu yıldızların ortalama ömrü 1 ila 3 yıl arasında değişmektedir. Bu da evren bakımından düşünüldüğünde oldukça kısa bir ömürdür. Bu ömrün sonunda bu yıldızlar ya üstnovaya dönüşür.


Üstündev yıldızları evrende genellikle çoklu yıldız sistemlerinde bulunurlar. VY Canis Majoris bu yıldızların aksine tekil bir yıldız özelliğindedir. Bu yıldızın beraberinde ne bir yıldız ne de yıldızsal bir oluşum bulunur. Evrenin bilinen en büyük yıldızı, 1801 yılında gözlemlenmiştir. Jerome Lalande isimli Fransız bir astronom tarafından ilk defa gözlemlenen bu yıldız, daha sonraki yıllarda büyüklüğü nedeniyle başka astronomları kendisine doğru çekmiştir. Yarıçapı tam 3 milyar olan bilinen en büyük yıldız çapıyla da akıl sınırlarını zorlar niteliktedir. Eğer ki 1000 km hıza sahip bir araç VY Canis Majoris’in etrafına bir tur atmak istese, bu turun süresi 1000 yılı aşmaktadır.

Yazar: Erdoğan Gül