ÇALMA DAVRANIŞI

ÇALMA DAVRANIŞI

Çocuklarda küçük yaşlarda izin almadan çevresinde beğendiği objeleri alma davranışı sıklıkla görülebilir. Ancak bu tür davranışların tamamının “çalma” olarak adlandırılması doğru değildir ve bu davranışı gösteren çocuğun ileride de suç işleyeceği sonucunu doğurmaz.
Küçük yaşlarda çocuklar henüz hangi kurala uymaları gerektiğini bilmemektedirler.
3-6 yaşları arasında çocuklar benmerkezcidir, her şeyin kendisine ait olduğunu ve çevresinde beğendiği ya da ihtiyaç duyduğu objeleri alabileceğini düşünür ya da izinsiz kullanırlar.
Bazen okul öncesi kuruma giden çocuk orda beğendiği oyuncakları ya da arkadaşlarının eşyalarını alıp eve getirebilir. Özellikle ilköğretimin 1 ve 2. sınıflarında da çocukların, arkadaşlarının dikkat çekici, çok renkli kalem, defter vb. eşyalarını eve getirdiği görülebilir.
Çocuklar ailelerinin bunu fark ettiğini gördüklerinde de bu eşyayı kendi parası ile aldığı ya da arkadaşının hediye ettiği gibi yalanlara başvurabilirler. Bu davranış karşısında aile bunun doğru bir davranış olmadığını mutlaka vurgulamalıdır.
Çocuklarda mülkiyet kavramı 7-8 yaşlarında gelişir ve artık kendisine ait olanla olmayanı ayırt edebilirler. Bu nedenle bu yaştan önce yapılan izinsiz alma davranışları “çalma” olarak değerlendirilmemelidir.
Sadece çalma probleminde değil, tüm davranış ve uyum problemlerinde çocuğun içinde bulunduğu gelişim dönemi-yaşı dikkate alınmalıdır. Çünkü çocuklar her gelişim döneminde yeni beceriler kazanırlar ve bu becerilerin kazanılmasıyla sorunların bazıları ortadan kalkabilir. Yani eğer yaşanan problem dönemsel ve geçici ise bunun büyütülmemesi gerekir.

NEDENLERİ
Çocuğun temel fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmaması: Çocuğa yeterince harçlık verilmiyor ve ihtiyaçları karşılanmıyorsa çocuk ihtiyaçlarını karşılamak için bu yolu seçebilir.
Çocuğun ilgi ve sevgi eksikliği yaşaması: Aile, arkadaş ya da öğretmeninden beklediği sevgi ve ilgiyi görmemesi çocukta çalma davranışını ortaya çıkarabilir. Çocuk çaldığı objeyi ihtiyaç duyduğu sevgi ve ilginin yerine koyarak bu ihtiyacını telafi etmiş olur. Bazen de yeni bir kardeşin doğumu ile çocuk tüm ilginin bu yeni kardeşe yöneldiğini ve kendisinin artık sevilmediğini düşünür, annesinin kendisini yüzüstü bıraktığı düşüncesi ile onu cezalandırmak amacı ile annesinin çantasından para alabilir. Yani burada çocuk her herhangi bir fizyolojik gereksinme nedeniyle değil, ruhsal doyum sağlamak ve sevgi açlığını gidermek için bu davranışa başvurmuştur.
Uygun olmayan hatalı anne baba tutumları: Aşırı otoriter, çocuğu sürekli başkalarıyla kıyaslayan anne baba tutumları da bu davranışı doğurabilir. Ayrıca anne babanın parayı çocuğa karşı bir tehdit aracı olarak kullanmaması (çocuk hata yaptığında harçlığını kesmek gibi) ve paraya fazlaca düşkün olmaması gerekir.
Çocukta özgüven eksikliği ya da değersizlik duygularının olması: Çocuk çaldığı nesneyle yetersiz olan özgüvenini telafi etmeye ve gücünü göstermeye çalışır. Ayrıca anne ya da babadan çaldığı parayı kendisine verilmeyen değerin yerine koyar, onlardan bu yolla öç almış olur. Ya da çaldığı paralarla arkadaşlarına bir şeyler ısmarlayarak değer kazanmaya çalışır.
Kıskançlık duyguları: Özellikle kıskanılan kişinin bir eşyası çalınarak ondan bir tür intikam alınmış olur.
Çocukta mülkiyet kavramının gelişmemiş olması
Anne babanın kötü örnek olması ya da çocuğun bu davranışını onaylaması, zevk alması da çala davranışının devam etme-sine neden olur.
Çocuklar kimi zaman da kardeş kıskançlığı nedeni ile bu davranışa yönelirler. Böylece öfkelerini ifade etmiş ve ilgiyi kendilerine çekmiş olurlar.

NELER YAPILABİLİR?
Çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılandığından emin olunmalı ve 7-8 yaşlarından sonra düzenli olarak harçlık verilmelidir.
Çocukta mülkiyet duygusunun oluşması için gayret gösterilmelidir. Bunu geliştirmek için çocuğun kendisine ait odasının, dolabının, eşyalarının olması ve bu eşyaların aile bireyleri tarafından izinsiz kullanılmaması gerekir.
Anne babalar davranışları ile çocuklarına iyi örnek olmalı, haksız kazanç sağlayan insanlarla ilgili onaylayıcı bir tutum içine girmemeli, kendileri de çevrelerindeki insanlara ait şeyleri izinsiz almamalıdırlar. Ayrıca çocuğun yaptığı çalma davranışını da anne baba fark ettiğinde bunun uygun bir davranış olmadığı ve diğer insanları zarara uğrattığı ve ayrıca çocuğun çevreyle olan iletişiminde yaratacağı olumsuz etkiler konusunda konuşmaları ve ikna yoluna gitmeleri gerekir.
Çocuğun izinsiz almış olduğu eşyayı kullanmasına izin verilmemeli, özür dileyerek sahibine iade etmesi sağlanmalıdır. Çocuk tehdit edilmemeli, suçlanmamalı ve yargılanmamalıdır.
Aileler aşırı otoriter, baskıcı, eleştirel ya da aşırı sevgi içeren tutumlarla çocuk yetiştirmemelidir. Çocuk her durumda kendisine değer verildiğini hissetmeli, ailesi ile sağlıklı bir iletişim kurabilmelidir. Çocuğun ilgi ve sevgi gereksinimleri karşılanmalıdır.
Çocuklar kardeşleri, arkadaşları ile kıyaslanmamalı, kıskançlık ve bunun getireceği öfke duygularının oluşmasına engel olunmalıdır.
Bu problem başkalarının yanında konuşularak çocuk deşifre ve rencide edilmemelidir.
Aşırı tepki vermek, bağırıp çağırmak, telaşlanmak çözüme ulaşmada yardımcı olmayacak aksine durumu daha kötüye götürecektir. Bu nedenle bu tür davranışlardan uzak durulmalıdır.
alıntı