ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?
Okul başarısızlığının nedeni özel öğrenme güçlüğü olabilir. Özel öğrenme güçlüğü kısaca çocukların belirli alanlarda yetersizlikler göstermesi olarak tanımlanır.
Bir çocukta öğrenme güçlüğü bulunması onun hiçbir şey öğrenemeyeceği anlamına gelmez. Aksine bazı büyük düşünürlerin öğrenme güçlüğü tanısı aldığı bilinmektedir. Örneğin büyük bilim adamı Albert Einstein'in da bu sorunu yaşadığı bilinmektedir.
Öğrenme güçlüğü bulunan kişilerde zekâ sorunu genellikle bulunmaz. Okuma, yazma, aritmetik veya iletişim gibi alanların birinde, nadir olarak da birkaç alanda öğrenme güçlüğü gözlenir. Bunun nedeni beynin bilgiyi alma ve işleme kapasitesindeki güçlüklerdir.
Öğrenme güçlüğü genellikle genetiktir. Anne-baba veya yakın akrabalarda benzer sorunlar sıklıkla rastlanır. Yeni nesil çocuklar ebeveynlerinden farklı olarak gelişen tıbbi olanaklar ve tedaviler sayesinde öğrenme güçlüğünün üstesinden gelerek başarılı olabilirler.(Dr. Ayten ERDOĞAN)
Dikkatini toplama, harf atlama, harf karıştırma, sesleri/heceleri birleştirememe, matematik problemlerinde ve günleri/ayları öğrenmede zorlanma, okumayı öğrenmekte güçlük çekme, sınıf ödevlerini bitirmeme, ayrıntıları hatırlayamama, vs. gibi sorunlar sık görülür. Özellikle derslere ve okula karşı tepkili davranışlar gözlemlenir (dalıp gitme, konsantrasyon eksikliği, okula gitmek istememe). (Avrupa Koleji)
Öğrenme güçlüğünün olması ayrıca, çocuğun duyduğunu ya da gördüğünü algılamakta ya da yazılı malzemelerin ve sözlü sunuları anlamakta zorlanacağı anlamına da gelebilir.
Genetik eğilimler, kan uyuşmazlığı, doğum sırasında oksijen eksikliği gibi olaylar, doğum aletlerinin yol açtığı yaralanmalar, beyin hasarı, çarpma ve tümör gibi doğum sonrası etkenler öğrenme güçlüğünün nedeni olabilir.(Yavuzer,2002)
Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Genel Özel Davranış Özellikleri:
Okul Öncesi Dönemde:
Konuşmada gecikme görülebilir.
Birbirine yakın heceli kelimelerde sesler karıştırılır. (“Su” yerine “bu” gibi)
Ayakkabıların bağlanmasında başarısızlık yaşanır.
Sağ sol karıştırılır.
Bir iş yapılırken her iki el de kullanılır, kullanılacak el konusunda belirgin bir seçim yapılamaz.
Alfabedeki harf ve seslerin öğrenilmesinde zorluk yaşanır.
Zaman ve yön kavramları birbirine karıştırılır.
Okul Döneminde:
Okuma geç ve zor öğrenilir.
Yavaş ve hatalı okunur.
Yazı bozuklukları çok görülür.
Matematikte güçlük çekilir.
Çarpım tablosunu öğrenememe görülür.
İmla ve noktalama hataları yapılır.
d ile b, p ile b harflerini karıştırılır.
Okuduğunu anlamada sorun yaşanır.
Okurken sık sık harfler karıştırılır. (“dağ” yerine “bağ”, “sal” yerine “şal” vb)
Harflerin sırası karıştırılır. (“kız” yerine “zık” veya “ızk” gibi)
Benzer kelimeler birbirine karıştırılır. (“incir” yerine “zincir”, “en” yerine “ne” vb)
Ayna imajı ile ters olarak yazma
Bazı kelimeler yanlış hecelenir, hece atlanır, heceler tersten okunur yazılır.
Sesli okuma sırasında vurgulamalar inişli çıkışlı olur ve noktalama işaretleri görülmez.
Dil problemleri görülür.
Sayfa yanlış ve düzensiz kullanılır, çizgiler arasında yazmada zorluk yaşanır.
Kelimeler çok yer kaplayacak şekilde aralıklı veya birbirine çok bitişik yazılır.
Yuvarlak ve düz çizgiden oluşan harfleri yazmada zorluk yaşanır.
Aşırı düzensizlik görülür.
Dikkat dağınıklığı veya erken unutma görülür.
Geç ve yavaş yazılır.
Şekiller, semboller ve işaretler tersten algılanır ve yazılır. ( “+” yerine “x” kullanma ) Öz güven yoksunluğu yaşanır.
Problem çözme becerilerinde gerilik gösterirler.
Yazılı sınavlarda, sözlü sınavlara oranla daha başarısızlık görülür.
Zamanı kullanma, kavrama ve söylemede zorluk yaşanır.
Kurulan cümlelerin sonunu getirmede zorluk yaşanır, genelde kısa cümleler kurulur.
Aşırı hareketli ya da aksine çok durağan olabilirler.
Birden fazla işlem gerektiren problemlerde sorun yaşarlar.
Soyut kavramları algılamada zorluk yaşanır.
Organize etme, sentez ve analiz etmede güçlük yaşanır.
Uyum sorunu görülür.
Görsel ve işitsel algıda yavaşlık söz konusudur.
Motor koordinasyon sorunları yaşanır.
Anne - Babaya Öneriler:
Çocuğun okuldaki başarısı ile ilgili kuşkularınız varsa öncelikle öğretmeniyle konuşun. Ortak bir çalışma planı geliştirin. Bu amaçla bir uzman çocuk psikoloğundan profesyonel yardım alınmalıdır. Çocuğun bu özelliği, hem kendisine hem de anne babaya anlatılmadır. Aşağıda, belli sorunlarda çocuğunuza nasıl yardım edebileceğiniz yer almaktadır:
Harfleri Ters Yazıyorsa; okul eşyalarının yanı sıra taşıyabileceği büyük bir kart üzerine alfabedeki harfleri yazın. Bir harfi nasıl yazacağından emin olmadığı zamanlar bu kartı kullanabilir. Eğer sayılar konusunda da aynı güçlüğü çekiyorsa rakamları da böyle bir karta yazabilirsiniz (harfleri ters yazmak 7 yaşına kadar normaldir).
Doğru (Hecelemekte) Yazmakta Zorlanıyorsa; yazma listesini 5 sözcüklük gruplara bölün ve her gün bir grubu çalışın. Örneğin; önce kelimeleri ezberletin, bunları aklından yazsın, sonra siz hatalarını düzelttikten sonra yeniden yazsın. Heceleyerek yazmakta çok zorlanıyorsa, o zaman heceleme yerine ezberlemesini sağlayın.
Matematik Problemlerinde Zorlanıyorsa; her gün (1-3 sınıflar için 15 dk.; 4-5 sınıflar için 30 dk.) yukarıdaki adımları kullanarak matematik çalışın. Eski konuları gözden geçirin, daha sonra yenilerine geçin. Bu çalışmaları çocuğunuz aşırı zorlanıp duygusal bir kırıklık yaşamadan önce bitirmeye dikkat edin.
Okumayı Öğrenmekte Güçlük Çekiyorsa; 5-6. sınıfa kadar her gün evde ona bir şeyler okuyun. 4 ve yukarı sınıflar için, fen ve sosyal bilgiler gibi konularda ödevlerini ona yüksek sesle okuyun ve ardından ondan kendi kendine okumasını isteyin. Böylelikle çocuk okuma problemlerine rağmen, sınıfındaki arkadaşlarından geri kalmamayı başarabilir.
Öğretmenle çalışırken öncelikle evde ve okulda yapılan çalışmaları karşılaştırarak, çocuğun yaptığı hatalarda belli bir benzerlik olup olmadığına bakmalısınız. Örneğin, evde siz onunla tek olarak çalıştığınızda mı, okulda tek başına çalışırken mi, yoksa bir grup çalışmasında mı daha iyi sonuçlar alıyor? Hangi ortamda daha iyi yaptığını bilmek sizin ve öğretmenin, onun öğrenme biçimini daha iyi anlamanızı sağlayacaktır.
Bu konuda çaba gösterirken, öğrenme güçlüğü olan bir çocuğun, bu tür zorluğu olmayan çocuklara göre daha fazla duygusal kırıklık yaşayacağını da unutmayın.
Okulda öğrenme güçlüğü çeken çocukların çoğunda, öz güven sorunları vardır. Eğitim konusunda baskı yapan anne-baba, farkına varmadan çocuğun özgüvenine zarar verir.
Çocuğun ev ödevlerini bilgisayarla yazması da büyük bir kolaylık sağlar.
Bilgisayar, doğru yazma konusunda (bir düzeltme programı kullanarak) ve oyunlar aracılığıyla diğer okul konularında çocuğunuza yararlı olabilir.
Hangi programı kullanırsanız kullanın, başarı kadar harcadığı çaba için de çocuğu ödüllendirin, yüreklendirin. Çocuğun ısrarlı ve sebatkar olmayı öğrenmesi de çok önemlidir; zor bir problemle uğraşıp didinirse öğrenebilir. Çaba göstererek başarıya ulaşma örnekleri yaşamadığı takdirde, öğrenilmiş çaresizlik içinde, ne yaparsa yapsın öğrenemeyeceğini düşünmeye başlayabilir. Çabaları hiç ödüllendirilmezse ve hiç başarıya ulaşamazsa da kolayca motivasyonunu kaybedebilir. Oysa öğrenme güçlüğü olan bir çocuğun motive olması çok önemlidir, çünkü böyle bir sorunu olmayan çocuktan çok daha fazla çaba harcaması gerekir.
Çocuk için yapılabilecek bir başka etkinlikte onu, spor, müzik ya da sanat gibi kolay başarı gösterebileceği eğlenceli alanlara yönlendirmektir. Yalnız bunları yüksek notlar ya da bitmiş ödevler için ödül olarak kullanmayın; öğrenme güçlüğü olan bir çocuk derslerin dışındaki alanlarda da kendisini iyi hissetmek ihtiyacındadır. (Yavuzer, 2002)
ALINTI:::::::::
