Geçici ve Kronik Tik bozukluğu
Geçici ve Kronik Tik bozukluğu
GEÇİCİ TİK BOZUKLUĞU
Tik, istemsiz, birden ortaya çıkan,bir kasın veya kas grubunun hızlı, ritmik olmayan, basmakalıp, bir amacı olmayan, motor hareketler yapma veya ses çıkarmadır.BU tikler en az dört hafta süreyle devam ederler, 12 aydan uzun sürmezler, 18 yaşından önce ortaya çıkarlar ve madde kullanımı veya fiziksel bir hastalığa bağlı değildirler.
Motor tikler basit veya karmaşık olabilir.En sık görülen basit tik göz kırpmadır.Bazı el kol hareketleri, omuz silkme, ağız burun hareketleri şeklindeki basit tiklerde sık görülen tiklerdir.Kendi vucuduna veya başkasının vucuduna dokunma, koklama, birşeyi tutma, zıplama,şaşırmış veya anlamamış gibi bakma, gözleri bir yöne çevirme,çömelme, eğilme, ileri geri adımlama, elbiselerini düzeltme şeklinde ilk bakışta tik gibi görünmeyen ve bir amaç için bilinçli yapılıyor izlenimi veren karmaşık hareket tikleride görülebilir.
En sık görülen basit ses tikleri, boğaz temizleme, öksürme, aksırma, hırlama, inleme, burun çekme şeklindeki tiklerdir.Bazı heceleri, kelimeleri, söyleme, küfür etme( koprolali) ekolali (başkalarının kelimelerini tekrarlama), palilali ( kendi kelimelerini tekrarlama) şeklindeki tikler ise karmaşık ses tikleri olarak adlandırılmaktadır.
Tikler en sık 7-11 yaşları arasında görülmektedir.Erkeklerde birkaç kat daha fazla görülmektedir.
Bu tiklerin organik bir nedeni yoktur.Çeşitli stres etkenleri ile ilişkilidirler. Yorgunluk, can sıkıntısı, gerginlik yaratan durumlar, performans anksiyetesi yaşanan durumlarda artma gözlenir.Uykuda genellikle geçerler.Tiklerin sayısı ve sıklığı, şiddeti fazla ise diğer çocuklar tarafından alay konusu yapılabilir, çocuğun özgüveni düşer ve ilişkileri bozulabilir, çocuk sosyal çekilme yaşayabilir.
Genellikle stres etkenleri ortadan kalkarsa geçerler.Az bir kısmı ise kronikleşebilir.
KRONİK HAREKET VEYA SES TİKİ BOZUKLUĞU
Birden çok ses veya hareket tiki vardır. Bu tikler basit veya karmaşık olabilir.Çok şiddetli ve sık olabildiği gibi seyrek ve hafif şiddette olabilirler.Ancak aynı dönemde hem hareket hemde ses tiki yoktur.Bu tikler bir yıldan daha uzun süre, sürekli olarak veya aralıklı dönemlerde, hemen hergün ve günde birçok kez ortaya çıkarlar.Ardışık olarak üç aydan daha uzun süre tiklerin olmadığı bir dönem yoktur.Başlangıç 18 yaşından öncedir.Bu bozukluk madde kullanımına veya tıbbi bir hasatalığa bağlı değildir.
Tek bir tik veya birden çok olsada seyrek ve hafif şiddetli tikler sözkonusuysa dikkat çekmeyebilir ve kişi doktora gitme gereği duymayabilir.Ancak tiklerin sayısı ve sıklığı fazla ise ve şiddetli ise kişiyi çok rahatsız edebilir ve çevrenin dikkatini çok fazla çekebilir, ilişkilerini bozabilir.Bu nedenle tedavi edilmeleri gerekir.Tedavide birinci basamak, kişinin ve ailesinin tik konusunda bilgilendirilmeleri, bu konuda eğitimleri ve destekleyici tedavidir. İkinci basamakta ise, tiklere yönelik ilaçlar ve kişinin anksiyetesini azaltacak ilaçlar verilebilir.
Çocukta özel yetenekler var ise bunların desteklenmesi ve teşvik edilmesi tiklerin azalmasına yardımcı olur.Akut ve kronik stres etkenleri, tiklerin alevlenmesine neden olabilir.Benlik saygısını , okul,iş, aile ilişkileri ve sosyal ilişkileri konusunda yapılacak psikoterapi tiklerin şiddetini azaltmada olumlu etki yapar.Tiklerin, kişinin iş,okul, aile ve sosyal ilişkilerini bozması ansiyete ve depresyona yola açabileceğinden psikoterapi bu konudada faydalı olabilir.
.ALINTIDIR.
