Çocukların tiklerinin kalıcı olmasını istiyorsanız, onlara baskı yapın!
Çocuklarda tiklerin oluşmasında anne-baba ve öğretmenler büyük rol oynuyor. Çocuğun her davranışını kontrol etmeye çalışan yetişkinler, çocukta kaygıyı artırıyor ve istem dışı hareketlerin oluşmasına sebep oluyor.
Çocuklarda görülen istem dışı hareket ve ses şeklindeki tikler tedavi edilebiliyor. Aileler tiklerden vazgeçmesi için çocuğa baskı yaparsa tikler kalıcı hale gelebiliyor. Memorial Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan, tiklerin çocukların yüzde 12-14’ünde 3-10 yaşları arasında görüldüğünü söyledi. Eğer bir çocukta bu davranışlar bir yıldan fazla sürerse buna ‘uzun süren tik bozukluğu’ adı veriliyor. Çocuklarda ortaya çıkan tiklerin çoğu erişkin yaşa gelmeden kaybolurken, bazı kişilerde erişkin dönemde de kalıcılığını koruyabiliyor.

Tikler, genellikle karşıdaki insanın dikkatini çeken ve sahibini rahatsız eden bir davranış olarak görülüyor. Çocuklarda görülen; yineleyici, istem dışı, amaca yönelik olmayan; ancak baskılanabilen göz kırpma, burun çekme, boğazını temizleme gibi garip hareket ve ses çıkarmalar, tik olarak adlandırılıyor. Ses çıkarma şeklindeki tikler; boğaz temizleme, ses çıkarmadan konu dışı belirli sözcükleri ya da deyişleri yineleme, açık saçık sözcükler kullanma, küfür etme ve kendi söylediklerini, duyduğu son sesi ve cümleyi yinelemesi şeklinde ortaya çıkıyor. Dr. Erdoğan, bir harekete tik denilebilmesi için hareketin, “yineleyici, istem dışı, amaçsız ve baskılanabilir” özelliklere sahip olması gerektiğini belirtiyor.

Dr. Erdoğan’ın verdiği bilgiye göre, çocuklukta tiklerin ortaya çıkmasının nedeni tam olarak bilinmiyor. Tiklerin oluşumunda genetik ve çevresel etkenlerin rol aldığı tahmin ediliyor. Tik belirtileri genellikle gerginlik veren bir olay sonrasında artıyor. Aile ve çevre tarafından yapılan uyarılar ile cezalandırmalar tiklerde artışa neden olabiliyor. Tikler, sıklıkla çocuk ve ergen yaş dönemlerinde başlarken en sık başlangıcın görüldüğü dönem 7-12 yaş grubu olarak biliniyor.

Hareket, ses ya da ses ve hareketlerden oluşan tikler geçici ya da kalıcı olabiliyor. Geçici olarak nitelenen tikler, çeşitli beden bölgelerinde ortaya çıkıyor ve bir yıldan kısa bir sürede kayboluyor.

Psikiyatri uzmanlarına göre, tiklerin yerleşmesinde anne, baba ya da öğretmen gibi, çocukların iletişimde olduğu kişiler önemli rol oynuyor. Çünkü yetişkinler, çocukta ortaya çıkan tikler nedeniyle kaygılanarak, çocuğun her davranışını kontrol etmeye çalışıyor. Yetişkinlerin, çocukları sürekli uyararak kendilerini kontrol etmelerini istemeleri, iki şekilde etkili olarak çocuklarda tiklerin yerleşmesine yol açıyor. Psikiyatri uzmanları, aile ile öğretmenin ortak davranış içinde olması gerektiğini ifade ederek şu bilgileri veriyor: “Anne-baba kaygısı nedeniyle çocuk, davranışlarını kontrol etmeye çalışır, sonuçta da yaşadığı gerginlik tiklerin daha çok ortaya çıkmasına sebep olur. Bu nedenle tikleri söndürme ve yok etmede, aile-öğretmen işbirliği önemlidir. Öğretmenin bilgilendirilmesiyle sınıfta çocuk için daha olumlu ve destekleyici bir çevre sağlanabilir. Öğretmen tarafından çocuğun tikleri nedeniyle sürekli azarlanması okuldan uzaklaşmasına neden olabilir. Öğretmenin bilgilendirilmesi de tik davranışlarına olumlu yaklaşmasının sağlanması açısından çok önemlidir.”

Çocuktaki tiklerin sebepleri araştırılmalı,

Tiklerde destekleyici tedavi ve ilaç tedavisi yararlı olabiliyor. Eğer çocuk, tikleri ev dışı ortamlarda sergilemiyor, belirli durumlarda gösteriyorsa; bunun nedenlerinin değerlendirilmesi gerekiyor. Gerginliğin arttığı ya da yoğun ilginin gösterildiği durumlar tespit edildiğinde gerginliğin azaltılması, destek ve ilginin çocuğun pozitif yönlerine kaydırılması, tiklerin ortadan kalkmasına yardımcı oluyor. Tikler sık sık yeniden ortaya çıkıyor. Çocuğu rahatsız ederek arkadaş ilişkilerinde, sosyal hayatında sorun çıkararak kendine güveni azaltıyorsa mutlaka çocuk ve ruh sağlığı uzmanlarından destek alınması öneriliyor.