Ahmet Rasim Kimdir?

Edebiyatımızın en güçlü kalemlerinden biri olan Ahmet Rasim, 1856 yılında İstanbul-Fatih’te dünyaya gelmiştir. Ahmet Rasim’in babası bir memur, annesi ise zengin bir ailede evlatlık olarak yetiştirilmiştir. Ahmet Rasim, henüz doğmamışken annesi Nevber Hanım, babası Bahaeddin Efendi’yi terk ederek ailesinin yanına döner. Ahmet Rasim, başarılı bir eğitim hayatı geçirir ve 1883’te Posta ve Telgraf İdaresin’e memur olarak atanır. Bu yıllarda Ahmet Mithat Efendi ile ilişki içinde olan Ahmet Rasim, ona büyük bir hayranlık duymaktadır.

Edebiyat ile yakından ilgilenen Ahmet Rasim, Ahmet Mithat Efendi’nin talepleri ve heveslendirmeleri üzerine yaptığı çevirileri Tercümân-ı Hakikat gazetesinde yayımlar. Bu onun ilk adımıdır ve zamanla o yılların birçok önemli isimlerinin yer aldığı dergi ve gazetelerde yazılarını yayımlar.
Servet-i Fünûn dergisinde bir süre yazılar yazan ve romanlarını yayımlayan Ahmet Rasim, Edebiyat-ı Cedîde çizgisi ile bir türlü uyuşamaz. Kalemini farklı bir şekilde kullanmak isteyen Ahmet Rasim, bu dönemin bağımsızlarından biri olarak edebiyat tarihimize adını yazdırmıştır. Kendisi gibi bir bağımsız olan Hüseyin Rahmi Gürpınar ile “Boşboğaz ve Güllâbi” adında bir mizah dergisi çıkarmıştır. Tüm bunların yanı sıra Ahmet Rasim 1927 yılında İstanbul’da milletvekili seçilir. 1932 yılında ise bu görevini tam olarak da yerine getiremeden ancak edebiyatımıza öyküler, romanlar, fıkralar, şiirler ve birçok inceleme yazısı ve özellikle de eğitim için yazdığı birçok önemli kitap bırakarak Heybeliada’daki evinde yaşama veda eder.

Yazım Hayatı

• Ahmet Rasim, öncelikle fıkraları ile adını duyurmuştur. Çeşitli gazetelerde yayımlanan fıkralarıyla günlük olayları kendine has üslubu ile harmanlayarak ince bir mizah anlayışı ile insanlara ulaştırmıştır.
• Fıkralarının yanı sıra onun romanları sayesinde o yılların İstanbul’unun toplumsal yaşamı hakkında kolaylıkla bilgi edinilmektedir. Yaşama farklı bir dünya görüşü ile bakan Ahmet Rasim, belki de o yıllarda kent yaşamını ve toplumu ince ayrıntıları ile görebilen ve bu ayrıntıları gerçekçi bir duyarlılıkla yansıtan ender kalemlerden biriydi.
• Ahmet Rasim, sahip olduğu gözlem gücü ve algılayış biçimi ile oldukça fazla türde eserler ortaya koymuştur. Çok yönlülüğünü bu şekilde ortaya koyan Ahmet Rasim, kesinlikle derinliği elden bırakmamıştır. Bu yüzden kendisi edebiyat dünyasında “Ansiklopedist yazar” olarak tarif edilmektedir.
• Bu şekilde çok yönlü bir usta olmasının yanında Ahmet Rasim, kullandığı dil ve onu kullanış biçimleriyle de daima özgünlüğünü korumuştur. İstanbul Türkçesi olarak tarif edilen ağzı müthiş bir şekilde kullanan Ahmet Rasim, ürettiği konuşma biçimiyle de bir farklılık yaratmıştır. Yapıtlarından kullandığı kelimeler, deyimler tamamen onun becerisi ile ortaya çıkmıştır. Ahmet Rasim, adeta kendi lügati ile yazılar kaleme almıştır.
• Folklorik öğelere de fazlasıyla bağlı olan Ahmet Rasim, sahip olduğu gözlem gücünü en iyi şekilde tasvir yeteneği ile birleştirerek kendi üslubunu yaramıştır.

Ahmet Rasim’in adını anarken kuşkusuz müzikten bahsetmemek büyük bir hata olur. Henüz öğrencilik yıllarında Zekai Dede ile tanışan Ahmet Rasim, ondan çok şey öğrenmiştir. Burada öğrendiklerinin yanı sıra ileriki yaşlarında Kemençeci Vasiak ve Taytos Efendi gibi önemli müzik adamları ile sıkı bağlar kurmuştur. Ahmet Rasim, bu tanışmaların ve arkadaşlıkların da neticesinde sayıları kırka kadar ulaşan besteleri, sözleriyle de anılmaktadır. Bunlardan en bilineni ise “Bu akşam gün batarken/ Sakın geç kalma, erken gel” Ahmet Rasim’in güftesi ile ortaya çıkmıştır.

Bazı Eserleri

Fıkra ve Makaleleri
• Eşkâl-i Zaman
• Tahrir ve Muharrir
• Gülüp Ağladıklarım
• Cidd ü Mizah
• Muharrir Bu Ya

Hatıraları
• Gecelerim
• Falaka

Roman ve Öyküleri
• Güzel Eleni
• Afife
• İlk Sevgi
• Mektep Arkadaşım
• Endişe-i Hayat
• Leyâl-i Izdırap
• Tecrübesiz Aşk

Okul Kitapları ve Tarih Kitapları
• Küçük Tarih-i İslâm
• Küçük Tarih-i Osman
• Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi
• Eski Romalılar
• İki Hatırat, Üç Haysiyet

Tüm bu eserlerin yanı sıra Ahmet Rasim’in “Romanya Mektupları”adlı bir seyahat yazısı ve “O Çehre”, Kitabe-i Gam” adında mensur şiirleri bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Fransızca bilen Ahmet Rasim birçok tercüme eseri de edebiyatımıza kazandırmıştır.

Yazar: Canan Yıldırım