Ali Nihat Tarlan Kimdir?

Hayatı:

1898 yılında İstanbul’da doğan Ali Nihat Tarlan, edebiyat tarihçileri arasında, Fuat Köprülü’den sonra gelen en önemli isim olarak kabul edilmiştir. Divan edebiyatı araştırmacısı, şair ve yazar olan Ali Nihat Tarlan, Dağıstanlı bir aileden olan babası Mehmet Nazif Bey’in görevi nedeniyle Manastır’da başladığı eğitimine Selanik ve İstanbul’da devam etmiştir. 1917 yılında İstanbul Dârülfünunu’nun bünyesinde kurulan lisan şubesinin Fransızca ve Farsça bölümlerini tamamlayan Ali Nihat Tarlan, 1920 yılında ise Dârülfünun Edebiyat Fakültesi’ni bitirmiştir. 1922 yılında hazırladığı “İslam Edebiyatında Leylâ ve Mecnun Mesnevisi” doktora tezi kabul edilerek, Edebiyat Fakültesi’nde ilk doktora alan bilin adamı vasfına ulaşan Ali Nihat Tarlan, uzun yıllar edebiyat öğretmenliği görevinin ardından 1933 yılında doçentliğe, 1942 yılında profesörlüğe yükselmiş ve kürsü başkanlığı yapmıştır. Son günlerine kadar edebiyatımıza eserler kazandırmak için çalışan Ali Nihat Tarlan, 1978 yılının Eylül ayında, İstanbul’da vefat etmiştir.

Kişiliği ve Sanat Anlayışı:

Ali Nihat Tarlan’a göre edebiyat ; dil, kültür ve heyecanın birlikteliğinden doğar. Tüm edebiyat çalışmalarında tarih, biyografi ve psikolojinin önemini ön plana çıkararak sanata olan bakış açısını ve edebi kişiliğini ortaya koyar. Ali Nihat Tarlan’a göre edebiyat tarihçisi; toplumu sanat anlayışı konusunda aydınlatmak sorumluluğunu almalı, sadece eseri değil, eserin sahibi olan sanatçının ruh halini de incelemeli ve dilin geçirdiği değişimleri de göz önünde bulundurmalı ve tüm bunları ortaya dökmelidir.

Başlıca Eserleri:

İnceleme ve Araştırma:

1.Edebî Sanatlara Dair : 1930 yılında yayınlanmıştır ve ders kitabı niteliğindedir.

2.Divan Edebiyatında Tevhidler: 1936 yılında yayınlanmış,tasavvufî ve dinî şerhleri kapsayan eseridir.

3.Divan Edebiyatında Muamma (1936)

4.Sanat Bakımından Edebiyatımızın Dahilî Tekâmülü (1939)

5.İran Edebiyatı (1944)

6.Şiir Mecmualarında XVI. ve XVII. Asır Divan Şiiri (1948-1949): Şiirlerinden seçmeler ve 15 şairin biyografisini içerir.

7.Mehmed Akif (1957, 1961): Nurettin Topçu ile birlikte kaleme aldığı bu eser 1971 yılında genişletilerek Mehmed Âkif ve Safahat adında yayınlanmıştır.

8.Fuzûlî Divanı Şerhi (1985): Fuzûlî dibanındaki gazellerin açıklandığı bu eser en önemli yapıtlarındandır.

Tenkitli Divan Neşirleri

Hayâlî Bey Dîvânı (İstanbul 1945)
Fuzuli Divanı(İstanbul 1950)
Necati Beg Divanı (İstanbul 1963)

Yayımlanmış Konferansları:

Çağdaş İran Şiiri (Ankara 1938)
Mehmet Âkif (İstanbul 1939)
Şeyh Galip, Hayatı ve Şiirleri (Ankara 1939)
Mevlâna Celâleddin Rûmî (İstanbul 1948)


Yazar: Ensar Türkoğlu