Can Yücel Kimdir?

Yaşamı:

Ülkemizin en önemli şairlerinden Can Yücel, 21 Ağustos 1926 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Usta şairin babası ise eğitim alanında önemli bir isim olan ve bir dönem Milli Eğitim Bakanlığı da yapan Hasan Ali Yücel’’dir. İlk eğitiminin ardından Can Yücel, Ankara Atatürk Lisesi’nde lise öğrenimini tamamlamıştır. Bu yıllarda önemli bir bilim adamı olan Gazi Yaşargil, Can Yücel’in sınıf arkadaşıdır. Liseden sonra Gazi Yaşargil ve Can Yücel, yurtdışında okumak üzere bir burs kazanırlar. Bu bursun neticesinde Can Yücel, Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca eğitim görür. Aldığı eğitimler neticesinde Can Yücel, bu yıllarda BBC’de spikerlik yapar.

Avrupa’’nın çeşitli şehirlerinde yaşayan Yücel, ülkemize geri döner ve ardından Kore Savaşı cereyan eder. Bu dönemde askerliğini Kore’de yapan Can Yücel, aldığı dil eğitimi dolayısıyla bir dönem Marmaris’te turist rehberi olarak çalışır. Bir dönem bu şekilde rehberlik ve spikerlik yapan usta şair daha sonra İstanbul’da yaşamaya başlar. Burada bir yandan şiirler kaleme alan Yücel, bir yandan da çevirmenlik ile geçimini sağlamaktadır. 1956 yılında İstanbul yaşamı sırasında Güler Yüce ile evlenen Can Yücel, bu yıllarda Che Guevera tarafından kaleme alınan “ Gerilla Savaşı” ve “ İnsan ve Sosyalizm” adlı yapıtları dilimize aktarmıştır. Söz konusu kitaplar, sıkıyönetim tarafından yargılanmış ve Can Yücel’e 15 sene mahkumiyet cezası verilmiştir. Bir süre mahkum olan usta şair 1974 senesinde ilan edilen af neticesinde salıverilmiştir. Mahkumiyeti biten şair, daha sonra kendisi ile özdeşleşen Datça’ya yerleşir. Burada da kalemini kullanmaya devam eden Can Yüce, Leman ve Öküz dergilerinde yazılarını yayımlamaktadır. Yine bu yıllarda usta kalem, Süleyman Demirel’e hakaret ettiği gerekçesiyle yargılanmıştır. Her zaman politik kimliğini de belli eden Can Yücel, bir dönem ÖDP(Özgürlük ve Dayanışma Partisi)’nin İzmir 1. sıra milletvekili adayı da olmuştur. Ancak 12 Ağustos 1999 tarihinde yaşama veda etmiştir.

Sanatı:

Kendine özgü bir üsluba sahip olan Can Yücel, edebiyata şiirle başlamıştır. Onun şiirinde sokak dilini, argoyu ve birbirinden farklı jargonları bulmak mümkündür. Usta şair, söz konusu jargonları kendine özgü üslubu ile farklı bir nefes ile kaleme almaktadır. Can Yücel’in şiirinin en önemli özelliği toplumsal bir duyarlılık ve bu duyarlılığı veriş biçimi olarak ise hicvi seçmesidir. Hiciv, diğer bir adıyla yergi ya da taşlama onun şiirinin vazgeçilmezidir. Bunun yanı sıra Datça’ya sevgisinde de payı olan tabiat sevgisi Can Yücel’in şiirinde dikkat çeken diğer önemli kavramlardan biridir. Doğa konusunda müthiş bir duyarlılığa sahip olan Yücel, kalemini bu yönde fazlasıyla kullanmıştır. Bu şekilde kaleme aldığı şiirlerini ilk olarak Can Yücel, 1950’de “Yazma” adlı kitabında toplayarak okuyucusuna müthiş bir haz yaşama olanağı sunmuştur. Şiirlerinin yanı sıra Can Yücel, aldığı dil eğitiminin aracılığıyla birçok önemli eseri dilimize aktarmıştır.

Bazı Eserleri:

• *Yazma
• *Sevgi Duvarı
• *Gezintiler
• *Bağlanmayacaksın
• *Bir Siyasinin Şiirleri
• *Ölüm ve Oğlum
• *Rengâhenk
• *Beşibiyerde
• *Kuzgunun Yavrusu
• *Gece Vardiyası Albümü
• *Güle Güle-Seslerin Sessizliği
• *Kısa Devre
• *Seke Seke
• *Mekânım Datça Olsun
• *En Uzak Mesafe
• *Benim Adım Firuzansa Ne Olayım
• *Cazcı Firuzan
• *Bilmelisin ki
• *Kadın Dediğin
• *Bördübet’ten Sedir Adası’na

Yazar: Canan Yıldırım