Edîb Harâbî Kimdir?

Edîb Harâbî, 1853 – 1917 yılları arasında yaşamıştır. İstanbul’da doğmuş olup aynı şehirde vefat eden Edîb Harâbî, ömrünü İstanbul ve Rumeli’de geçirmiştir. Asıl adı Ahmet Edip’tir. Tasavvuf ve Tasavvuf eserleri ile yakından ilgilenmiştir.

İlk şiirini Saadet Gazetesi’nde yayımlamıştır. Yayımlanmış ve yayımlanmamış olan tüm şiirleri, Bektaşiler arasında hızlıca yayılmıştır. Bestelenen şiirleri saz ve sözle birlikte Türkiye’nin her yerinde söylenir olmuştur.

Edîb Harâbî’nin Hayatı

HarabiOsmanlı’nın ekonomik sıkıntılarının oldukça yoğun olduğu bir dönemde, 1. Dünya Savaşı’nın tüm zorluklarını yaşamış olup, hayatının son yıllarını hastalıkla geçirmiştir. 1917 yılında İstanbul’un Fatih semtindeki evinde vefat etmiştir.

Edîb Harâbî, iyi bir medrese eğitimi almış olması sebebiyle, dilini oldukça iyi kullanabilen bir derviştir. Hazır cevap kişiliği sayesinde, konuşulan konu hakkında sanki önceden hazırlanmış gibi şiir okumuştur. Çevresi tarafından da sevilen ve takdir edilen bir şahsiyettir.

Yaşadığı dönemin, sosyal ve siyasal açıdan ne kadar çalkantılı olduğunu bilerek yaşamış bir şahsiyettir. Yaşadığı ömrü boyunca oldukça sıkıntılar çekmiştir. En büyük sıkıntılarını, kendisini kıskanan ve dergaha sokulmasını engelleyen, o zamanın İstanbul’un dergah babalarından çekmiştir. Kaleme almış olduğu eserler sadece Türkiye’de değil; ülke sınırları dışında Arnavutça ve Rumca olarakta söylenmiştir. Özellikle Bulgaristan’daki dergahlarda, kendisinden övgü ile bahsedilmektedir.

Edîb Harâbî’nin Edebi Kişiliği

Edîb Harâbî, Bahriye birlik katipliği yapmıştır. Kimi zaman Naciye Bacı mahlasıyla da şiirler yazmıştır. Bu sebepten dolayı, başka bir şair olduğu yanılsamasına sebebiyet vermiştir. Hece ve aruz ölçüleriyle tasavvuf ve sevgi gibi konularda şiirler yazmıştır. Bunların yanı sıra hiciv dalında da oldukça başarılı eserler ortaya çıkarmıştır.

İlk şiirini Saadet Gazetesi’nde yayınlamıştır. Tasavvufa yönelmesinde; Yunus’un sevgi ve birlik duygusu, Nesimi’nin sertliği, Kaygusuz Abdal’ın hicivi, Pir Sultan’ın Cesareti etkili olmuştur.
Kendi el yazısından 570 sahifelik bir divan meydana getirmiştir. Şiirlerini aruz ve hece vezni ile oluşturmuştur. Bu 2 vezne alışık olduğu, çok hakim olarak yazmasından anlaşılmaktadır. Kullandığı uyaklar kimi zaman göz, kimi zamansa kulak içindir. Rediflere ilgi duymaktadır. Nazım şekillerini amaçlarına göre seçmekte ustalık göstermiştir.

Edîb Harâbî’nin Eserleri:

Ey Zahid Şaraba
Vahdetname
Kızılbaş
Mecma-ül Bahreyn
Divançe-i Edip Harabi
Ey Zahid
Enbiya İçinde Şakk-ül Kamerin
Zahid Mezhebinden Sual Olunsa
Ey Hace Sen Bizi Cahil Mi Sandın?
Ey Derviş Açlıktan Etme Şikayet
Biz
Zühd-ü Riya
Vardır

Yazar: Ensar Türkoğlu