Salih Baba Kimdir?

Ünlü bir divan şairi olan Salih Baba, 1819 yılında Erzincan’da doğmuştur. Babasının adı Mustafa’dır ve imamlık yapmıştır. Annesinin adı Atike’dir. Bir kolu çolak, bir ayağı da diğerinden kısadır. Salih Baba içine kapalı, çekingen bir çilingir ustası ve tüfekçi ustasıdır. Ailece tüfekçilik yaptıkları için aile isminin Tifekçigil olduğu bilinmektedir. Üç erkek çocuk sahibidir ve bu oğulları da genç yaşlarında ölmüşlerdir. Küçük oğlu Dursun dilsiz, büyük oğlu Osman ise hem sağır hem dilsizdir. Sessiz, utangaç ve bilgisiz biri olmasına rağmen bir sohbethanede Piri Sami hazretlerinin isteğiyle şiir okumuş ve fenaya kavuşmuş, Piri Sami hazretleri ‘’Yeter Salih’’ diyene kadar şiir okumuştur.

Salih Baba’nın Hayatı

Salih Baba’nın çok cömert biri olduğu, çocuklarına ve akrabalarına çok iyi davrandığı bilinmektedir. Oğulları da Salih Baba gibi tüfekçi ustası idiler. Dilsiz oğlu Dursun her gün dükkânı açar, Salih Baba dükkâna gelip müşterilerle konuşur, akşamları Şeyh Sami hazretlerinin sohbetine giderdi. Tasavvufta Halidiyye Yolu’nun büyüklerinden olan Muhammed Sami Erzincani hazretlerinden esinlenerek kemale ermiştir. Birçok şiiri bulunmaktadır. Hayatının sonlarına doğru hastalanmış ve güçsüz düşmüştür. 1906 yılında Erzincan’da hayatını kaybetmiştir. Ak Mezarlığa defnedilmiştir.

Edebi Kişiliği

Tekke edebiyatında son şairlerden biri olan Salih Baba, şiirlerinde divan edebiyatı ve halk edebiyatı şekillerini kullanmıştır. Kaside, gazel, mesnevi, müstezat, beyit, muhammes, müseddes, murabba, koşma türünü oldukça sık kullanmıştır. Nazım şekilleri içerisinde en çok gazel türünü kullanmış, hece ölçüsünde de en çok 11’li hece ölçüsünü kullanmıştır. Yarım, tam ve zengin kafiye, şiirlerinde görülmektedir. Genellikle tasavvuf yönünde eserlere ağırlık vermiştir. Eserlerinde Allah’a inanmak gerektiğini, ibadetin çok önemli olduğunu ve dünyanın geçici olduğunu söylemiştir. Hocasından oldukça gururla bahseden Salih Baba, eserlerinde hocasına duyduğu saygıyı, sevgiyi ve bağlılığı dile getirmiştir. Hem klasik edebiyata, hem de halk edebiyatına gönül vermiştir. Yunus Emre, Fuzuli, Nakşi Gülşeni gibi birçok önemli edebiyatçıyla aynı tarzda eserler vermiştir. En önemli eseri Salih Baba Divanı’dır. Bu eserinde rabıta oldukça büyük bir yer kaplamıştır.

Eserleri

Salih Baba Divanı
Gazel
104. Şiir
Rabıta-i Nakşi Hayali

Yazar: Ensar Türkoğlu