Özel Çocukların Genel Özellikleri

Bu konuda hiperaktif ile üstün yetenekli çocukların özelliklerine yer verilmeyecektir. Özellikle otizmli, down sendromu, serebral palsi, hidrosefali, mikrosefali vb özel gereksinimli gruplar içinde zihinsel engelleri bulunan çocukların özellikleri anlatılacaktır. Genellikle engelli grupların kendine özgü zihinsel, fiziksel ve soysal gelişimleri vardır. Aşağıda verilen özellikler her çocukta aynı düzeyde bulunmayabilir; kimi birkaç özelliği taşırken kimi de daha fazla özelliğe sahip olabilir. Özellikleri taşıma oranı genellikle zekâ seviyelerine göre farklılık gösterir.Zihinsel Özellikleri Zihinsel özelikleri çok farklılık gösterebilir. Zekâ seviyesi 60–70 olan çocuklar, Zekâ düzeyleri 30–50 olan çocuklara göre daha çabuk öğrenirler ve zihinsel faaliyetleri daha çok olur. Genel olarak zihinsel özellikleri şöyle sıralanabilir:
Dikkat eksikliği yoğun olarak görülür.
Soyut kavramları öğrenmede zorluk yaşarlar.
Kelime hazineleri azdır.
Konuşmaları çok geç gelişir ve bir kısmında belirgin konuşma kusurları görülür, söyledikleri anlaşılmayacak düzeyde olabilir.
Bir kısmı okuma yazma öğrenebilirken bir kısmı öğrenemez.
Öğrendiklerin çabuk unuturlar.
Konuşmaları anlamakta zorluk çekerler.
İlgi alanları sınırlı ve kısa sürelidir.
Duygularını tanımada ve kendilerini ifade etmede zorluk çekerler.
Bir kısmı basit hesaplamaları yapabilirken, diğer kısmı ise yapamaz.
Zaman kavramı ya geç gelişir ya da hiç gelişmez.
Yeni ve farklı ortamlara uymada ciddi sorunlar yaşarlar.
Öğrendikleri bilgileri yeni ortamlara taşıma ve genelleme sorunları yaygındır.
Edindikleri bilgi ve becerileri yeni ve farklı durumlara uyarlamada güçlükler yaşarlar.
Kolay yorulup pes edebilir ve ortamdan kaçabilirler.
Yaratıcılık ve problem çözme yetenekleri oldukça sınırlıdır.
Geleceğe yönelik planlar yapmazlar.
Duygusal özellikleri
Duygu değişimleri çok anidir. Ağladıktan 2–3 saniye sonra gülebilirler.
Nedensiz ağlama ve gülmeler görülebilir.
Sempati kurma becerileri yeterince gelişmemiştir. Yani karşısındakinin üzüntüsünü paylaşmayı beceremez.
Kendilerine gösterilen ilgi ve sevgiyi ret edebilirler.
Diğer insanları pek umursamazlar.
bazen çok öfkeli ve saldırgan davranışlar gösterirken bazen de aşırı duyarsız olabilirler.
Diğer insanlara ilgi göstermede ve onları sevmede sınırlılıkları var.
Gerçek tehlikelerden korkmayabilirler, birçoğu da korkulmaması gereken birçok durum veya nesneden korkabilir.
Özgüvenleri çok azdır.
Utangaç Olabilirler.
Fiziksel özellikleri
Zihinsel engelli çocukların ortalama yüzde 25’inde bazı fiziksel kusurlar görülebilir.
Down sendromlu çocuklar bedensel yapılarıyla birbirlerine çok benzemektedirler. Çekik gözlü, küçük kulaklı, kalın enseli, kısa boylu olurlar. Elleri ve ayakları tombik, dilleri uzun, parmakları kısa ve derileri kalındır.
Bazı çocuklarda tiroid hormonu azlığından dolayı bedensel gelişimleri geri kalmıştır.
Diş çürüklükleri çok erken yaşlarda başlayabilir.
Mikrosefali olan çocukların kafa yapıları küçüktür.
Hidrosefali olan çocukların kafaları normalden daha büyük ve alınları geniştir.
Rett sendromlu çocukların takıntılı el hareketleri var ve kafaları normalden daha küçüktür.
C.P.’li çocuklarda bedenin tümü veya sadece bir organ etkilenebilir. Örneğin, tek bir kol, her iki kol, bir kol ve bir bacak, her iki bacak veya tüm bedende kasılmalar görülebilir
Bir kısmında işitme ve görme gibi ek engeller görülebilir.
İnce ve kaba motor becerileri yeterince gelişmediği için, koşma, merdiven inip çıkma, oturup kalkma gibi davranışlarında gerilik göze çarpar. Ayrıca yemek yeme, kalem tutma, boncuk dizme gibi becerilerinde ve el-göz koordinasyonunu gerektirecek durumlarda yetersizlikler gözlenebilir.
Otizmli çocukların dış görünüşlerinde pek farklılık görülmez, hatta çok sevimli ve güzel görünümleri var; fakat kas gelişimi yetersizliğine bağlı olarak davranışlarındaki farklılıklar göze çarpar. Bir kısmı ise parmak uçlarına basarak yürür.
Müziğin ritmine uymada zorluklar yaşarlar.
Bağışıklık sistemleri zayıf olduğu için çok sık hastalanabilirler ve birçoğunda fonksiyonel bozukluklar görülebilir.
Ağızlarından salya, burunlarında sümük akabilir, sürekli tükürme takıntıları olabilir.
Sosyal Özellikleri
Yaşıtlarıyla arkadaşlık kurmazlar, daha çok kendilerinden küçük çocuklarla bir arada olmaktan hoşlanırlar.
Genellikle yalnız kalmayı tercih ederler. Dostluk kurma ve sürdürme özellikleri yoktur. Kurdukları ilişkilerde kısa sürelidir.
Sosyal ortamlara girmekten pek hoşlanmazlar. Zekâ düzeyleri yüksek olan Down sendromlu çocuklar sosyal ilişkiler kurmaktan hoşlanırlar; fakat uzun süreli dostluklar kurmazlar.
Başkalarının kontrolünde sosyal ortamlara katılırlar.
Sosyal kurallara pek uymazlar.
Sosyal ortamlarda problem davranışlar sergileyebilirler.
Gerek fiziki görünüşleri gerekse problem davranışları nedeniyle diğer insanlardan ilgi görmezler.
Sosyal etkinliklerden uzak durmayı tercih ederler.
Grup etkileşimleri çok sınırlıdır.
Sorumluluk duyguları gelişmemiştir.
Empati kurma yetenekleri ya çok zayıftır ya da hiç yoktur. Yani başkalarının duygu ve düşüncelerini anlamazlar.
Kendilerine ait eşyaları paylaşamadıkları gibi başkalarına ait şeylerin de kendilerine verilmesini talep edebilirler.
Basit oyunları oynayabilirler; fakat kurallı ve karmaşık oyunlara katılmazlar.
Dış görünüşlerine, giyimlerine ve temizliğe özen göstermezler.
Şakaları, fıkraları anlamakta zorluk çekerler ve pek şaka yapmazlar.
Yalan söylemezler, son derece dürüst çocuklardır.
Çok çabuk kanarlar ve her söylenene inanırlar.
İş ve Çalışma Özellikleri
İş sahibi olmayı isterler.
Yapabilecekleri işler verildiğinde özenli çalışırlar.
Daha çok basit ve tekdüze işlerden hoşlanırlar.
İş ve mesleki becerileri ağır öğrenirler.
Tekdüze işleri sıkılmadan yaparlar. Örneğin, gün boyu vida sıkabilir.
İşe zamanında başlar ve işi zamanında bırakır. Kaytarma ve kaçma gibi davranışlar göstermezler.
Emirlere karşı sadakat gösteririler. Patrona karşı başkaldırma genellikle görülmez.
Başarıları takdir edildikçe çalışma gayretleri artar ve daha iyisini yapmak için çaba gösterirler.
Başarısız oldukları zaman özgüvenlerini çabuk yitirebilirler.
Daha çok götürüp getirme, yer temizliği, vida sıkma, galoş yapma vb. basit işlerde çalışabilirler.

.ALINTIDIR.