Muhalefetin büyük tepki gösterdiği, TBMM Milli Eğitim Komisyonu’nun kavgalı oturumunda kabul edilen 8 yıllık kesintisiz eğitimi, 4+4+4 şeklinde kademelendirerek 12 yıllık kesintili eğitime dönüştüren yasa teklifi, akıllara dünyadaki örnekleri getirdi.

Dünya ülkelerinde okul öncesi eğitim 16 ülkede zorunlu tutuluyor. Dünyadaki 200 ülkenin 30’unda çocuklar 5 yaşında (60-72 ay); 130 ülkede 6 yaşında (72-84 ay); 40 ülkede de 7 yaşında (84 ay sonrası) eğitime başlıyor. İngiltere, Avustralya,Yeni Zelanda gibi ülkelerde zorunlu temel eğitim 5 yaşında başlarken, ilköğretim 1 ve 2. sınıfta çocuklar, okuma yazma öğrenmiyor, okulöncesi eğitime yakın bir eğitimden geçiriliyor. Almanya,ABD, İtalya, İsviçre gibi ülkelerde ise çocuklar 6 yaşında eğitime başlıyor. İskandinav ülkelerinde de “çocuğun psikolojik, sosyal ve zihinsel gelişimini tamamlaması” amacıyla temel eğitime başlama yaşı “7” olarak belirleniyor.

5+3 ya da 6+2 yaygın
Temel eğitimi kesintisiz olarak 1, 3, 5 ya da 8 kademede veren ülkeler bulunuyor. Ülkelerin çoğunda temel eğitim genellikle 5 yıl ilkokul + 3 yıl ortaokul ya da 6 yıl ilkokul + 2 yıl ortaokul şeklinde yapılandırılıyor. Dünyada birkaç ülkede de 4 yıllık ilkokul ve 4 yıllık ortaokul kademelendirmesi bulunuyor. Ancak bu ülkelerin tümünde çocuklar minimum 8 ya da 9 yıl ortak, kesintisiz eğitim alıyor. Dünyada zorunlu eğitim süresi 5 ila 13 yıl arasında değişiyor. Aralarında Bangladeş ve Pakistan’ın bulunduğu 5 ülke, zorunlu eğitimi 5 yıl ile sınırlı tutarken, Türkiye’nin de dahil olduğu grupta, 8 yıllık zorunlu eğitim uygulayan 19 ülke bulunuyor. Bu grupta Türkiye’nin dışında Ermenistan, Bosna Hersek, Sırbistan, İran, Kenya gibi ülkeler de yer alıyor. 54 ülke ise 9 yıllık zorunlu eğitim uygulaması yürütüyor. 10 yıllık zorunlu eğitim, çoğu Avrupa ülkesi 38 ülkede uygulanırken, 12 yıllık zorunlu eğitim ABD, İngiltere, Avustralya, İsrail gibi 26 ülkenin eğitim sistemini oluşturuyor.

Mesleki eğitim ortaöğretimde
Mesleki eğitime yönlendirme ise en erken Almanya ve
Avusturya’da başlıyor. Ancak bu 2 ülke, 5. sınıfta başlayan mesleki eğitim yönlendirmesi modelini, 2015’te sona erdirme kararı aldığı biliniyor. Çoğu ülkelerde mesleki eğitim, daha çok ortaöğretim düzeyinde başlıyor. ABD, Kanada, İngiltere gibi ülkelerde mesleki eğitim liseden sonra başlıyor. Okullarda mesleki eğitim kapsamında İngiltere gibi din eğitimi veren ülkeler bulunmasına karşın, ülkelerin çoğunda din eğitimi, okul dışındaki kurumlara bırakılıyor.





Her ülkede sistem başka
Eğitim sistemeleri, ülkeler bazında farklılıklar gösteriyor. Bazı ülkelerdeki sistemler şöyle:
ALMANYA: Okul öncesi eğitim, 3-6 yaş arasındaki çocukları kapsıyor ve zorunlu değil. Eğitim sistemi tüm eyaletlerde okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, 1. kademe ortaöğretim, 2. kademe ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere 5 basamaklı bir yapıdan oluşuyor. Zorunlu eğitim süresi 10 yıl ve 6-16 yaş arasındaki öğrencileri kapsıyor. Tam zamanlı genel eğitimin 4 yılı ilköğretim, 6 yılı da birinci kademe ortaöğretim seviyesinde veriliyor. Ortaöğretimin 2. kademesi öğrencileri yükseköğretime giriş için zorunlu olan genel eğitim olgunluk diplomasına hazırlayan 3 yıllık lisenin ve çok programlı okulun ikinci devresi ile öğrencileri mesleki eğitim olgunluk diplomasına ve/veya mesleğe hazırlayan 1-3 yıllık mesleki eğitim okullarıdır. Mesleki eğitimin önemli bölümü, okul ve işyerinde ikili sistem olarak veriliyor.
FRANSA: Okul öncesi eğitim zorunlu değil. Ancak 3 yaşından itibaren her çocuk anaokuluna gidiyor. Zorunlu temel eğitim 10 yıl ve 6-16 yaş arası çocukları kapsıyor. Zorunlu eğitimin 5 yılı ilköğretimde, 4 yılı ortaöğretim 1. kademede veriliyor. Ortaöğretim 1. kademeyi bitiren öğrencilerin, zorunlu temel eğitimlerini tamamlayabilmeleri için ortaöğretim 2. kademede genel eğitim, teknik eğitim veya mesleki eğitim liselerinden birinde 1 yıl daha tam zamanlı öğrenim görmeleri zorunlu.
İNGİLTERE: Örgün eğitim, 3-5 yaş arası okul öncesi eğitimi, 5-11 yaş arası 6 yıllık ilköğretimi, 11-16 yaş arası ortaöğretim 1. kademesini ve 16-18 yaş arası genel ve mesleki eğitimin verildiği ortaöğretim 2. kademesini kapsıyor. Zorunlu eğitim, 5-16 yaş grubunu kapsayan toplam 11 yıldan oluşuyor. Zorunlu eğitim, 1.kademe 5-7 yaş, 2.kademe 7-11 yaş, 3.kademe 11-14 yaş ve 4.kademe 14-16 yaş şeklinde ayrılıyor. Zorunlu eğitimi tamamlayan ve 16 yaşını dolduran öğrenciler, bulundukları okulda veya başka bir okulda 12. ve 13. sınıfları olan ve yükseköğretime hazırlayan bir programa ya da tam veya yarı zamanlı mesleki eğitim amaçlı bir programa devam ediyor.
ABD: Zorunlu eğitim 12 yıl. Öğrenciler 6 yaşında ilköğretime başlıyor ve 5 yılık eğitimin ardından 11 yaşında ortaöğretime geçiyor. İlk 3 yıl ortaöğretim 1. kademe eğitimi aldıktan sonra, 14 yaşında ortaöğretim 2. kademeye başlıyorlar.

JAPONYA: Zorunlu eğitim 9 yıl. Okulöncesi eğitim 0-5 yaş arasını kapsıyor ancak zorunlu değil. İlköğretim, 6-12 yaş arasını kapsayan 6 yıllık ilkokul eğitimi ve 13-15 yaş arasını kapsayan 3 yıllık ortaokul eğitiminden oluşuyor. Daha sonra öğrenciler 3 yıl daha lise eğitimi alıyor. Ortaöğretim kademesinde öğrencilerin devam edebileceği üç tür kurum bulunuyor.
6 yaş uygun
ODTÜ Eğitim Bilimleri Bölümü Başkanı Ali Yıldırım, “Çocuğun gelişimsel olarak ilköğretime başlama yaşının 6 yaş olması uygundur. Bir çocuğu 4. sınıftan sonra okuldan mezun etmek, çocuğu olumsuz etkiler. Temel eğitimde ilk kademenin ideali ise 6 yıldır. İskandinav ülkeleri bunu çok iyi kurgulamıştır. Mesleki eğitimde de ideal olan, lisenin son 2 yılında yönlendirme ya da eğitimi doğrudan lise sonrasına bırakmaktır” diye konuştu.

Milliyet