Türkiye, 'tam dumansız hava sahası'nda soluk alıp vermenin keyfini sürüyor. İl sağlık müdürlüklerine bağlı ekipler, önceki geceden itibaren uygulanmaya başlayan sigara yasağı kapsamında tiryakilere göz açtırmıyor. Ülke genelinde yapı-lan denetimlerde birçok işletmede yasağa yönelik uyarıların yer aldığı ve kül tablalarının toplandığı gözlemlendi.

Kapalı alanlarda sigara yasağına uymayanlara yetkililer göz açtırmıyor. Uygulamanın ilk gününde denetime çıkan İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve zabıta ekipleri, yasağı duyuran tabela bulundurmayan ve kapalı alanlardaki kül tablalarını kaldırmayan işletmeleri uyardı. Zaman zaman esnafla yetkililer arasında 'kapalı alan' anlaşmazlığı yaşandı. Bakırköy'de üzeri tenteyle kapalı olan bir kafe hakkında, sahibinin 'haberim yoktu' savunmasına rağmen tutanak tutuldu. Denetimlerde vatandaş ve işletme sahiplerinin genel olarak yasağa uyduğu görüldü.

"Valla kahvehanede okey oynarken iki paketten fazla sigara içiyordum. Önceki gece kızım yalvararak, 'Baba artık arkadaşların da içemeyecek. Sen de yasağı fırsat bilip sigarayı bırak' dedi. Ben de kendime içmeyeceğime dair söz verdim." Bu sözler Bakırköy'ün arka sokaklarındaki bir kahvehanede arkadaşlarıyla okey oynayan 50 yaşındaki Fikret Özdemir'e ait. İstanbul Sağlık Müdürlüğü ve zabıta ekiplerinin denetimi esnasında düşüncelerini gazetecilerle paylaşan Özdemir, sigara yasağını destekliyor. Ortaokuldan itibaren sigara içtiğini ve ciğerlerinde oluşan ödem nedeniyle bırakması gerektiğini belirten Özdemir, bir türlü iradesine engel olamadığını anlatıyor. Yılların tiryakisi, "Vaktimin çoğunu kahvehanede geçiriyorum. Arkadaşlarımın sigara içtiğini gördüğümde canım çekiyordu. Artık onlar da içemeyeceği için kolaylıkla bırakabileceğim." ifadeleriyle sevincini dile getiriyor.

Lokanta, kafe, bar ve kahvehaneler dahil tüm kapalı alanlarda önceki geceden itibaren girilen 'tam dumansız hava sahası'nı vatandaş ve işletmelerin genel olarak olumlu karşıladığı görüldü. Uygulamanın ilk gününde denetime çıkan il sağlık müdürlüğü, polis ve zabıta ekipleri, yasağı belirten tabela bulundurmayan ve kapalı alanlardaki kül tablalarını kaldırmayan işyerlerine ceza kesti. Zaman zaman esnafla 'kapalı alan' anlaşmazlığı da yaşandı.

'BİLMİYORUM' SÖZÜ CEZADAN KURTARAMADI

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü'nde görevli Hasan Hüseyin Dönmez, dün bazı ilçelerdeki işyerlerini denetleyerek rapor tuttu. Bakırköy'deki kontrollerde üzeri tente, üç tarafı da duvarla kapalı olan bir kafe sahibine işlem yapıldı. Dönmez, işletmenin yasak kapsamında olduğunu belirtirken, işyeri sahibi Şeyhmuz Daz ise bunun aksini iddia etti. Daz, kafenin üzerindeki tenteleri açtı ancak hakkında tutanak tutulmasından kurtulamadı. Uyarı levhaları asılmadığı ve kül tablaları bulunduğu gerekçesiyle işlem yapan Dönmez, "Tutanağı belediye encümenine göndereceğiz. İşyerine tebligat yapılmışsa 560 ile 5 bin 600 TL arasında ceza kesilecek." bilgisini verdi.

Bir başka işletmeci Ercüment Özdilek, sigaralı ortamda bulunan kişilerin en az kullananlar kadar zarar gördüğüne dikkat çekerek, içen içmeyen herkesin uygulamayı desteklemesi gerektiğini vurguladı. Ailesiyle birlikte lokantada yemek yiyen Murat Kılkesen, artık çocuklarıyla dışarıda her yerde yemek yiyebileceğini söyledi. Küçük oğlunun bronşiti olduğunu anlatan Kılkesen, şunları aktardı: "Eşim oğlumuz hastalanmadan önce sigara içiyordu. Rahatsızlığı öğrenince hemen bıraktı. Ama dışarıda her yerde içildiği için çocuklarımı bir çay bahçesine bile götüremiyordum. Allah bu uygulamayı başlatanlardan razı olsun." Kahvehanede oturan Bülent Işık, yasak vesilesiyle sigarayı bırakmaya çalışacağını ifade etti. İçeride yakamadığı için sigarasını elinde bekleten Can Koç ise yasağa karşı olduğunu dile getirdi.

Gönüllü danışmanlar Ankara sokaklarında

Sigarayla savaşta danışman olarak görev yapan bir grup Sigarayla Mücadele ve Sağlıklı Yaşam Derneği (SAĞLIK-DER) üyesi, Ankara Kızılay'daki bazı işletmelerde müşteri ve işyeri sahipleriyle görüştü. Düzenlemeleri yerinde inceleyen ekip, esnafın merak ettiği soruları yanıtladı. Lokanta sahibi Sadık Özer, "Temiz havada yenilen yemeğin bile tadı daha lezzetli olacak. Bu da bize müşteri kaybı değil, artışı olarak dönecek." dedi. Müşterilerden Bülent Uğurlu, 1974'ten bu yana sigara içtiğini belirterek, şunları söyledi: "Yasak, bırakma kararı almama vesile oldu. 2 gündür kullanmıyorum." SAĞLIK-DER Genel Başkanı Bahattin Köksal ise ülkede kapalı yerlerde 600 bin kişinin dumanaltında çalıştığına dikkat çekerek, "Bu kanunla, artık onlar da temiz havada çalışabilecek. Uzun vadede ise gelecek kuşaklar sigaraya yabancılaşacak." diye konuştu. Köksal, 19 Temmuz'un 'Temiz Hava Bayramı' olarak kutlanmasını da önerdi.

Yasak dış basında: IV. Murat'ın zaferi

Eğlence mekanlarını da kapsayan sigara yasağı, yabancı basında da geniş yankı buldu. 'Türkiye'de tütün yasağı: 4. Murat'ın zaferi', 'Bir Türk gibi sigara içmek sona erdi', 'Halkın yüzde 95'i yasağı destekliyor' gibi başlıklar dikkat çekti. Sigara yasağının uygulandığı Almanya'nın önde gelen gazetelerinden Die Welt, yasağı 'Türkiye, nargileye veda ediyor' başlığıyla duyurdu. Türklerin geleneksel nargilelerine veda edeceğini belirten gazete, Sultan 4. Murat'ın dünyada sigaraya ilk yasak uygulayan hükümdar olduğunu hatırlattı. 4. Murat'ın modern bir benzerinin Başbakan Tayyip Erdoğan olduğu yorumunu da yaptı. Alman televizyonu ARD ise, düzenlemeyi 'Türkiye temiz hava ülkesi olmak istiyor' şeklinde duyurdu. Halkın yüzde 95'inin yasağı desteklediğini vurguladı.

ZAMAN