ÇOCUĞU MERAK BÜYÜTÜR !
Çocukların çizdikleri resimlerde doğadaki nesnelerin bazılarının renk değiştirdiğini görürüz. Örneğin kırmızı bir ağaç, mavi bir bulut, sarı bir gökyüzü, kırmızı çimenler, kara bir nehir... Bunu çizen çocuk, bir gün size şöyle bir soru yöneltirse: �Gökyüzünün rengi neden başka bir renk değil de mavidir?� Ne yanıt verirsiniz? Ben size söyleyeyim. Benim gibi bir gün izin istersiniz ve başlarsınız araştırmaya. Eğer soru Nisan�ın sorusu gibi kazıksa bu bilgiye ulaşmanız için kaynak kıtlığı da çekersiniz.
* * *
Şimdi bu soruyu ben de size soruyorum: �Gökyüzünün rengi neden başka bir renk değil de mavidir?� Yanıtını bulamazsanız yan sütunda okuyabilirsiniz.
* * *
Develer, çocukların hep ilgisini çeker. Uzun boyu, eğri boynu, geniş ayakları ve kısa kuyruğuyla. Bir de, başka hiçbir hayvanda bulunmayan sırtındaki kamburu, yani hörgücü hep şu soruyu sordurtur onlara: �Develerin sırtındaki nedir?� �Erzak deposu,� yanıtını aldıklarında da ikinci soru gelir ardından: �Peki, o uzun çölleri yemeden içmeden nasıl geçebiliyorlar? Kaç gün su içmeden durabiliyorlar?�
* * *
Sanırım fabl öykülerinden; La Fonten, Ezop�tan kaynaklanıyor olsa gerek, çocuklar gibi çevirmenler de cırcırböceği ile ağustosböceğini hep birbirine karıştırmışlardır. Hatta cırcırböceği ile çekirgeyi de karıştıranlar vardır. Cırcırböceği ile çekirge arasında bir akrabalık olsa da, cırcırböceği arkasındaki uzun iğnesi ve yine başındaki uzun antenleriyle çekirgeden hemen ayrılır ve daha küçüktür. Gelelim cırcırböceğinin nasıl şarkı söylediğine. Öyle ya, bütün yaz şarkı söyleyip kışın aç kalınca karıncaya giden bu hayvanın nasıl şarkı söylediğini çocuk merak ediyor.
İşte soruların yanıtları ;
Gökyüzünün rengi neden mavi?
Güneş ışığı, atmosferden dünyamıza ulaşmak için yaptığı yolculuğu sırasında önüne çıkan küçük polenler ve toz parçacıkları yüzünden kırılmalara uğrayıp dağılıyormuş. En çok dağılan ışık da mavi renkli ışık olduğu için gökyüzü açık havalarda hep mavi görünüyormuş. Güneş doğarken ve batarken, güneşin ışınları yeryüzüne ulaşabilmek için daha uzun yolculuk yaptığından, mavi ışık atmosfer tarafından emiliyor, yalnızca kızıl renkli ışık gözüktüğü için gündoğumunda ve günbatımında o kızıllığı görüyormuşuz.
Develer ne kadar aç ve susuz kalabilir?
Develerin sırtlarındaki hörgüçlerinde yiyecek depoladıklarını, ayrıca midelerinin bir bölümünü de matara olarak kullandıklarını, uzun süre susuz kalabildiklerini hepimiz biliriz. Bilimsel açıklaması ise şöyle: Devenin midesinde üç bölüm varmış. İlkini otlarken ve geviş getirirken yiyecek depolamak için kullanırmış; ikinci bölümde sindirim sıvısını toplarmış; üçüncü bölümde ise geviş getirilmiş otları öğütürmüş. Ayrıca midenin ilk iki bölümünün duvarlarında da su depolama keseleri varmış. Yani, anlayacağınız, mükemmel bir mide. Bu midenin bölümleri dolduğunda kaslar yardımıyla kapatılır ve deve suya gereksinim duyduğunda bu keselerden birinin kası gevşer, su dışarı bırakılırmış. Eğer devenin sırtında yük olmazsa yolculuk boyunca 6 ila 10 gün arasında susuzluğa ve açlığa dayanabilirmiş.
Not: Bu yanıtı verdikten sonra çocuktan ikinci bir soru geldi: �Yediklerini hangi keseye koyacağını nasıl biliyor?� İşte bu sorunun yanıtı benim boyumu aşıyor. Bunu da siz bulun.
Cırcırböcekleri nasıl şarkı söyler?
Başta açık sözlülükle belirtmeliyim ki, ben de yeni bir şey daha öğrendim. Cırcırböcekleri arasında şarkıyı genellikle erkek cıcırlar söylüyormuş. Her böceğin ses titreşimi ve tonalitesi bir diğerinden farklıymış. Ve cırcırlar şarkıyı ağızlarıyla değil, kanatlarını birbirlerine sürterek çıkardıkları sesle söylüyorlarmış. Ön bacaklarındaki organlarıyla da sesleri işitiyorlarmış. Yani ön bacakları kulak görevi görüyormuş. Cırcırböcekleri bu şarkıları öyküdeki gibi dalga geçtikleri için değil, eşler birbirini bulmak için söylüyorlarmış.
Çocuklarla öylesine kaynaştık ki, ben bu yanıtın arkasından şöyle bir yanıtın geleceğini çok iyi biliyordum. Sonunda da geldi: �Yalvaç Abi, bu cırcırböcekleri hiç susmadıklarına göre, demek ki ikide bir birbirlerini kaybediyorlar!�
Yalvaç Ural
Kaynak : Milliyet
