Cinsel İstismar

Bireylerin cinselliğe ilişkin bilgileri öğrenmesinde bir başka önemli konu da, yakın ya da uzak çevreden gelebilecek istismara karşı bilinçlenme sidir. Birey, vücudunun kendisine ait ve özel olduğunu bilmelidir. Çocuk, cinsellikle ilgili sorularının cevaplarını ailesinden alırsa cinsel istismara uğramada kandırılma ihtimali de azalır.

Cinsel İstismar; bir yetişkinin cinsel gereksinimlerini ve isteklerini karşılamak amacı ile hedef aldığı kişide mutsuzluk, üzüntü, sıkıntı hatta bedensel zarar oluşturan, sözle ya da davranışla yapılan cinsel içerikli bir sömürü ve saldırganlık biçimidir. Cinsel istismar; okşama, sözlü taciz, öpme, kucaklama ve cinsel ilişkiye kadar değişen bir cinsel amaçlı yakınlıktır.

Ensest; aile içinde, aile bireylerinden herhangi birinin, çocuğa kendi vücudunu ve cinsel organını göstermesi, onu soyunmaya zorlaması ve onu çıplak izlemesi, ona dokunma isteği, genital organa uyarıcı müdahalede bulunması ya da cinsel ilişkiye girmesi olayıdır.

Bunların birçoğu, temel insan haklarına aykırı olmaları nedeniyle yasalarla yasaklanmıştır. Ancak yasalar, cinsel istismara uğrayanların psikolojik ve beden*sel bütünlüğüne, kişiliklerine verilen zararı tam olarak karşılayamazlar. İstismar edilen kişilerin çoğunluğunu kadınlar ve çocuklar oluşturur.

Yetişkinlerin cinsel isteklerine hedef olanlar genellikle kız çocuklardır; ancak erkek çocuklar da aynı durumla karşılaşabilmektedirler. Genellikle de istismar eden taraf, çocuğun tanıdığı ve yanına yaklaşmasına izin verdiği bir yakını, yetişkin bir erkek veya kadındır.

Zihinsel özürlülerde görülen istismar türlerinden biri ve en önemlisi, cinsel istismardır. Zihinsel özürlüler, kendilerine sunulan ilgi ve sevgiye olumlu cevaplar verirler. Ancak, yargılama ve değerlendirme yetersizliği nedeniyle, cinsel ilişki için yapılacak bir teklifi ya da bir cinsel yakınlaşmayı, cinsel olarak sömürülebileceklerini bilmeden, sessizce kabul edebilirler.

Yetişkinlerin maruz kaldıkları cinsel istismardan farklı olarak çocuklara yöne*lik istismar; cinsel olmayan kucaklaşma, sıkıştırma ve okşama gibi davranış *larla kademeli olarak başla yabilir. Çocuklar, bu davranışlara eğlenceli geldiği ve şid*det içermediği için genellikle karşı çıkmazlar. Masum dokunuşlar bir süre sonra yerini cinsel dokunuşlara bırak abili ır. İstismarda bulunan birey, çocuğa bu iliş*kinin bir sır olarak kalmasını söyle yebilir. Çocuk, hediyeler ya da şekerlemelerle kandırıl abili ır ya da istismarda bulunan birey tarafından tehdit edildiği için susmaya zorlanabilir .

Çocuk, içinde bulunduğu ilişkide bir şeylerin yanlış yürüdüğü*nün farkına varır. Bu farkında oluş beraberinde suçluluk ve utanç getirir. İs*tismarın acı ya da zevk veriyor olmasının bu sonuçla bir ilgisi yoktur. Cinsel istismarın çocuk üzerindeki uzun süreli etkisi, güven duygusunun sarsılma*sıdır.

* Zihinsel özürlülerde görülen istismar türlerinden biri ve en önemlisi, cinsel istismardır. Zihinsel özürlüler, kendilerine sunulan ilgi ve sevgiye olumlu cevaplar verirler. Ancak, yargılama ve değerlendirme yetersizliği nedeniyle, cinsel ilişki için yapılacak bir teklifi ya da bir cinsel yakınlaşmayı, cinsel olarak sömürülebileceklerini bilmeden, sessizce kabul edebilirler.

Yapılan araştırmalar, özürlü çocukların normal çocuklardan daha çok istismar edildiklerini göstermektedir. Özürlü çocuklar içinde de zihinsel özürlü çocuklar, diğerlerinden çok daha fazla cinsel, fiziksel ve duygusal istismara uğramaktadır . Bunun çeşitli nedenleri vardır :

* Zihinsel özürlü çocukların dezavantajlı konumlarından yararlanma isteği,
* Zihinsel özürlü bireyin kendini ifade etmede güçlük çekmesi,
* T oplumun zihinsel özürlü çocuğu tanımaması ve davranışlarını toplumsal açıdan aykırı bulması.
* Zihinsel özürlü bireylerin cinsel açıdan istismar edilmesi ya da bir başkasını istismar etmesi toplumumuzda gizlenmektedir. Aileler, cinsel gelişimin farkında olmadıkları için cinsel yaşam sorunları ile birden bire karşılaşmakta ve büyük bir gizlilikle bu sorunu yaşamaktadırlar.

Cinsel İstismar Çocuğu Nasıl Etkiler ?

Cinsel istismar gören çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda, kız çocukların erkek çocuklara oranla daha fazla istismara maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Cinsel istismar; çocuğun, kız ise kadın kimliğinin, erkek ise erkek kimliğinin özelliklerini benimsemesini güçleştirebilmekte ve çocukta istenmeyen cinsel tercihler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca, cinsel tacizin çocuklarda ciddi ruhsal sorunlar yarattığı gözlenmiştir.

Yapılan araştırmalar, özürlü çocukların normal çocuklardan daha çok istismar edildiklerini göstermektedir. Özürlü çocuklar içinde de zihinsel özürlü çocuklar, diğerlerinden çok daha fazla cinsel, fiziksel ve duygusal istismara uğramaktadır . Bunun çeşitli nedenleri vardır :

* Toplumun zihinsel özürlü çocuğu tanımaması ve davranışlarını toplumsal açıdan aykırı bulması,
* Zihinsel özürlü çocukların dezavantajlı konumlarından yararlanma isteği,
* Zihinsel özürlü bireyin kendini ifade etmede güçlük çekmesi.

Zihinsel özürlü bireylerin cinsel açıdan istismar edilmesi ya da bir başkasını istismar etmesi toplumumuzda gizlenmektedir. Aileler, cinsel gelişimin farkında olmadıkları için cinsel yaşam sorunları ile birden bire karşılaşmakta ve büyük bir gizlilikle bu sorunu yaşamaktadırlar.

Cinsel tacize uğrayanlarda,

* Güvensizlik,
* Benlik saygısının düşük olması,
* Kolayca hüsrana uğrama,
* Fiziksel ve zihinsel aktivitelerde gerilik,
* Öğrenme güçlüğü, dikkat dağınıklığı,
* Saldırgan davranışlar ya da tam tersi içine kapanıklık,

* Toplumdan kendini uzak tutma olayları görülmektedir.

* Ayrıca, uyku bozuklukları, gece korkuları, altını ıslatma ve ayrılık kaygısı, bebeksi

davranışlar görülebilir. Bu durum zihinsel özürlü olsun olmasın, tüm bireylerde benzer özellikler gösterir.

Ancak bazı durumlarda zihinsel özürlü çocuk durumdan haz alabilir ve bu hazzı tekrar elde etmek isteyebilir. Çünkü, cinsellik isteği içgüdüsel olduğundan, kontrol etmekte zorlanabilir.

Cinsel İstismar Nasıl Teşhis Edilir ?

Çocuklar genelde cinsel tacize uğradıklarını davranışlarıyla belli ederler. Ancak bunu açıklamaktan çekinirler ya da korkarlar. Bunun nedenleri:

* Bu olaya çevresindeki insanların inanmayacağını düşünebilir.
* Olay duyulduğunda cezalandırılacağını düşünebilir.
* Sosyal çevresinin ya da akranlarının onu istemeye-ceğini ve onunla alay edebileceklerini düşünebilir.
* Bu durumu çevresine nasıl anlatacağını bilemeyebilir ya da istismarcının tehditlerinden korkabilir.

Cinsel istismara uğrayan çocuklarda belirtilen psikolojik sıkıntıların yanı sıra; vücudunda darp izleri, genital bölgede ağrı veya kanama, idrar ya da dışkısını tutamama görülebilir.

Cinsel istismar sonrasında çocuklarda, fizik muayene ve cinsel istismar tanı görüşmeleri yapılır. Fizik muayenede taciz sonrası çocuğun genel sağlık durumu ile ilgili bilgi almak ve fiziksel sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik tedaviler temel alınır. Genel fizik muayenesinden sonra çocuğun başına gelen olaylarla ilgili bilgi almak amacıyla çocukla görüşme yapılır. Bu görüşme uzman kişiler tarafından, çocuğun yaş ve gelişim özelliklerine (zihinsel ve dil gelişimi) uygun sorular sorularak yapılır.

Cinsel İstismar Sonrası Nasıl Uyum Sağlanır ?

Cinsel istismar sonrası çocuğun tekrar normal yaşantısına dönebilmesi ve sağlıklı bir şekilde yaşamına devam edebilmesi için, ebeveynin ve çocuğun yakın sosyal çevresinin çok dikkatli olması gerekmektedir. Tacize uğramış çocuklar bu durum karşısında farklı tepkiler geliştirebilirler. Bunun nedeni çocuğun cinsellikle ilgili fazla bilgiye sahip olmaması, cinselliği tanımaması olabilir.

Cinsel istismar sonrası zihinsel özürlü çocuğa sahip ebeveynin yapması gerekenler şunlardır:

* Çocuğa zaman ayırın ve çocuk konuşmak istediğinde onunla rahat konuşulabilecek bir ortam yaratın. Konuşmak istemeyen çocuğu , zorlamayın.

* Çocuk, istismar hakkında konuşurken, soğukkanlı, anlayışlı ve sevecen olmaya özen gösterin; çocuğu suçlayıcı ve yargılayıcı tutumlardan sakının.

* İstismar sonrası içe dönük davranışlar sergileyen çocuğun duygularını ifade etmesine yardımcı olacak etkinlik ortamları hazırlayın. Onunla birlikte, onun hoşlandığı etkinlikleri yapın. (Oyun oynamak, sinemaya gitmek, parka gitmek vb.)

* Şartlar ne olursa olsun onu sevdiğinizi ve her zaman ona destek olacağınızı ifade edin ve çocuğun kaybettiği güveni kazandırmaya çalışın.

* Çocuğu, yaşadığı olayları hatırlatacak ortam dan ve eşyalardan, konulardan uzak tutmaya çalışın.

* Çocuğun istismarıyla ilgili olayı başkalarıyla konuşmaktan kaçının. Zira çocuk bunu duyabilir ve kendisini daha da kötü hissedebilir. Ya da bunun iyi bir davranış olduğunu düşünebilir.

Cinsel istismar konusunda halk arasında, istismarcının genellikle yabancı, sosyoekonomik ve kültürel açıdan zayıf kişilik özelliği gösteren, yaşlı insanlar olduğu, ayrıca istismarın genellikle ıssız yerlerde yapılacağına ilişkin yanlış kanılar mevcuttur. Bu alanda yapılan çalışmalar; istismarcının % 80-95 oranında 20-45 yaş arası, evli ve çocuklu erkekler tarafından yapıldığı, olayın genellikle ev, okul ve ev ile okul arasındaki bölgede gerçekleştiğini göstermektedir.

Çocuğu cinsel istismara uğramış ebeveynler, genellikle olayı gizleme eğilimi içerisine girebilirler. Anne-babanın birbirlerini suçlama ya da çocuğa karşı anlamsız bir öfke geliştirmeleri de söz konusu olabilir. Bu durumda aileler, konudan haberdar olduklarında soğukkanlı olmalı ve çocuğu en az hasarla bu durumdan nasıl kurtaracağını, ona nasıl yardımcı olacağını değerlendirmeye çalışmalıdır. Bu nedenle; zihinsel özürlü çocuğun ebeveyninin daha dikkatli ve duyarlı olması, çocuğuyla ilgilenmesi ve onu takip etmesi izlemesi gerekmektedir.

Ebeveynlerin çoğunluğu, zihinsel özürlülerin cinsel ilgisinden rahatsızlık duymakta ve bu durum karşısında kendilerini çaresiz hissedebilmektedirler. Bazı aileler, bir yandan zihinsel özürlü çocuklarının kendi cinsel dürtülerini kontrol edemeyeceklerinden ve böylece başlarını derde sokacaklarından veya cinsel sömürüye maruz kalacaklarından; bir yandan da bu dürtüleri bastırmanın çocukta gerginlik (sinirlilik) ve davranış problemleri yaratmasından korkmaktadırlar. Bu sorunu azaltmak için öncelikle çocuğa kendi vücudu ve diğer insanların vücudu öğretilmeli, “Vücudumuza yakınlık konusunda nelere izin verilebilir ? İyi niyetli ve kötü niyetli davranışlar neler olabilir ?” sorularına cevap verilmelidir.

Neler Yapılmalı ?

Zihinsel özürlü olsun olmasın tüm bireylere;

* Herkesin bedeninin özel olduğu,
* Muayene sırasında doktorun dışında ya da herhangi bir acı duyduğunda ailesi dışında , kimsenin bedenine dokunmasına izin vermemesi gerektiği,
* Dokunan kişi kim olursa olsun, rahatsızlık veriyorsa dokunmamasını söylemesi gerektiği öğretilmelidir.

Böylece, cinselliğin doğal, ama kişiye özel bir davranış olduğunu algılaması da sağlanabilir.

Aileler , zihinsel özürlü bireye, sevildiğini hissettirmeli ve güven duygusunun gelişmesini sağlamalıdır. Zihinsel özürlü birey, karşılaştığı davranışları ailesine anlatabilmeli, gizlememelidir.

Çocuklara, cinsel istismara kalkışanlara karşı koyabilme yöntemleri öğretilmelidir. Bu yolla birçok istismar olayı önlenebilir. Kendisine yapılan davranı*şın kötü olduğunu anlayabilecek yaşa geldiğinde çocuk, yapılanlara direnme konusunda desteklenmelidir. Çocuk, bağırabilir, saldırabilir, elinden ne geliyorsa yapabilir. Böyle bir durumda çocuğa “uslu çocuk” olmaması gerektiği anlatılmalıdır.

Cinsel istismarda bulunan kişiler yasal makamlara bildirilmelidir.

-Bilgiler özürlüler idaresi başkanlığı'ndan alınmıştır.