AÖF THU FİDAN DİKME ETKİNLİĞİ RAPORUM...
TOPLUMA HİZMET UYGULAMALARI DERSİ
FİDAN DİKME ETKİNLİĞİ ARAŞTIRMA-İNCELEME RAPORU
Adı-Soyadı: Dilek KARA
Rehber Öğretmen: Güler ERBUĞA
Etkinlik Adı: Uygulamalı Fidan Dikme
Etkinlik Tarihi:24.05.2010
Etkinlik Türü: Grup Etkinliği
Grup Üyeleri: Dilek KARA
Zehra DENİZ
Özlem KÖSE
FİDAN NEDİR?
Meyveli, meyvesiz, iki ya da daha çok yıl ömürlü, ağaç ve ağaçları üretmek üzere kullanılan, tohumdan sürmüş ya da odunlaşmış, dalları köklendirilmiş genç bitkilere fidan denir. Yetiştirildiği yere fidanlık, yetiştirme sanatına ise fidancılık denir.
Meyve veren ağaçların fidanları kar ve zevk amacı ile yapılan meyve bahçeleri ile bağların kurulmasında kullanılır. Meyvesiz ağaç ve ağaççıklar ise süs bahçeleri, küçük korular ve parkların kurulmasında işe yararlar.
Toprağa düşen tohumdan ilk önce fide meydana gelir. Fide bir yıl sonra fidan halini alır. Hücrelerinin çoğalmasıyla dal ve yapraklar, gövde ve kök olarak üç parçadan ibaret bir ağacın küçük bir modeli olurlar. Her yıl ağacın dallarında ve köklerinde yeni sürgünler çıkarken, gövdede de bir tane yıllık halka meydana gelir. Bu halkalar ağacın enine büyüyerek yaptığı odun tabakasıdır. Yağışı bol yıllarda geniş bir halka, kurak geçen yıllarda ise ince ve küçük bir halka meydana gelir. Bu halkalardan ağacın yaşı kolayca anlaşılabilir.
Fidanı uygun bir teknikle dikerek, yaşamını sağlıklı bir şekilde uzun yıllar sürdürmesi sağlanmalıdır. Bunun için öncelikle dikilecek bahçe yerine uygun tür ve çeşit seçilmelidir. Dikim sırasında kullanılacak gübrenin cins ve miktarı belirlenmelidir.
Bir meyve fidanının dikiminden önce uygun dikim aralıkları ile uygun çukur derinliği ve genişliğe karar verilir. Bu ölçüler türlere, yer, iklim, toprak yapısı, dikim amaçları gibi çok çeşitli faktörlere göre değişmektedir. Genel olarak dikim Aralıkları 2–3 m ile 7–8 m dolayındadır. Dikim çukurları da 30–70 cm derinlik ve genişlikte olmalıdır.
Fidan dikim zamanı kışın yaprağını döken meyve türlerinde yaprak dökümünden itibaren başlar ve erken ilkbahara kadar sürer. Kış ayları çok sert geçmeyen yerlerde sonbahar dikimi daha yararlıdır. Kışın yaprağını dökmeyen, her daim yeşil meyve türleri de kışları ılık geçen yerlerde sonbaharda dikilmelidir. Dikim günü mümkün olduğu kadar rüzgârsız ve bulutlu olmalıdır. Bu durum dikim sırasında fidan köklerindeki su kaybını en aza indirir.
AĞAÇ NEDİR?
Ağaç; meyve verebilen, beslenmeyi ana ve yan köklerden alan, gövdesi bulunan, uzun yıllar yaşayabilen, boyu en az 5 m,çapı da 10cm’den az olmayan, her yıl çap artımı yaparak kalınlaşan, sürgün vererek boylanan, hücrelerinin büyük bir bölümü odunlaşmış olan odunsu bir bitkidir.
Bir ağaç temel olarak kök, gövde, dallar ve yapraklar olmak üzere dört ana organdan oluşur. Bu organların biçim, boyut, yoğunluk, hacim, ağırlık, boy, çap, yıllık artım gibi özellikleri ağacı biçimlendiren temel özelliklerdir.
Bir ağacın yaşayıp gelişebilmesi için ışık, sıcaklık,CO2,O2,su ve mineral madde gereklidir.
Bir ağaç kendi besinini doğrudan doğruya toprak ve havadan güneş ışığı vasıtasıyla üretir. Bu hiçbir canlı hayvan vücudunun yapamadığı son derece karmaşık bir hadisedir. Yapraklardaki klorofil denilen yeşil madde sayesinde havanın karbondioksitinden, güneş ışığı altında fotosentez denilen olay sonucunda kendisi ve diğer canlılara faydalı besinleri meydana getirir. Her yaprak kendini dışarıya karşı koruyacak çok etkili bir tabaka ile sıkı sıkıya örtülüdür. Hava yaprakların altındaki çok küçük deliklerden girebilir. Suyun buharlaşması da bu deliklerden sağlanır. Yaprak ihtiyaca göre bu delikleri açar veya kapatır.
Gövdesinden enine kesilen bir ağaç incelenecek olursa en dışta kabuk sonra yıllık halkaları meydana getiren hücre tabakaları ve en içte de öz kısmı görülür. Bir ağacın gerçekten canlı olan biricik kısmı kabuğun altında, odunun yüzeyindeki ince bir hücre tabakasıdır. Buna katman doku tabakası denir. Bu tabaka ağacı geliştiren ve büyümesini sağlayan tabakasıdır.
Ağaçlar günlük hayatın her kısmında son derece çeşitli ve o derece yaygın olarak kullanılır. Kâğıt yapımından, mobilya yapımına, meyvelerinin besin olarak kullanımından, süs ağaçlarına kadar sayısız denilebilecek yeri vardır. Büyük ağaç toplulukları olan ormanlar ise memleketin iklimini hatta ekonomisini etkileyecek kadar önemlidir.
Ağaçların gelişmesi için en elverişli şart bol yağmur olup bu da tropik iklimlerde görülür.
Ağaçların topraktan su ve mineral maddelerini, havadan ise karbondioksiti almak, güneş enerjisini kullanarak organik madde üretmek, havaya oksijen vermek, canlılara besin ve barınak sağlamak gibi çok önemli işlevleri vardır. Ağaçlar bu işlevleri yerine getirirken çevrelerindeki canlı cansız varlıklarla karşılıklı olarak birebir ilişki ve etkileşim halindedirler. Bu yüzden ağaçlar içinde bulundukları ekosistemler için vazgeçilmez elemanlardır. Ağaçların yok olması, yaşama ortamının bozulması ve iklimin olumsuz yönde etkilenmesi devamında yaşam zincirinin kopması en sonunda da tüm yaşamın yok olması anlamına gelir.
Fırtınalar, seller, yıldırım, yangın gibi afetler, usülsuz kesimler gibi insanların yaptığı tahripler, bitki hastalıkları ağaçların en büyük düşmanlarıdır. Dünyamız için ağaçların çok büyük önemi vardır. Ağaçlar toprağın verimliliğini sağladığı gibi, toprak kaymaları, erozyonlar, kuraklık ve çölleşmenin düşmanı olarak gösterilebilir.
AĞAÇLARIN ÖZELLİKLERİ
Ağaçlar yaşamları boyunca büyümeyi sürdüren odunsu bitkilerdir. Ağaçların biçimleri, büyüklükleri ve yaşam süreleri türden türe değişkenlik gösterir.
Bilinen en yaşlı ağaç Kaliforniya’da bulunan 4700 yaşındaki bir çam ağacıdır. Bilinen en uzun boylu ağaçsa Avustralya’da bulunan yaklaşık 150m boyundaki bir okaliptüs ağacıdır. Ağaç türlerinin en çeşitli olduğu yerler tropikal yağmur ormanlarıdır.
Ülkemizde de çok sayıda ağaç türü bulunur. Ağaçların biçimleri ve büyüklükleri birbirinden ne kadar farklı olursa olsun iki bitki grubundan birine aittir. Açık tohumlular ya da kapalı tohumlular. Kapalı tohumlu bitkiler tohumu koruyucu bir tabakayla kaplı, çiçekli bitkilerdir. Bilinen bitki türlerinin %90 ‘ı kapalı tohumludur. Açık tohumlu bitkilerse koruyucu bir tabaka ile kaplanmamış, tohumlar üreten ağaçlar ve çalılardır. Bunlar çiçek açmazlar. En bilinenleri servi, çam, ladin gibi ağaçlardır.
AĞAÇ ÇEŞİTLERİ
Ağaçlar meyveli ve meyvesiz olmak üzere ikiye ayrılır.
1-MEYVELİ AĞAÇLAR
Yurdumuzda en çok yetişen meyveli ağaçlar şunlardır. Erik, vişne, kiraz, elma, armut, kayısı, dut, ceviz, fındık, şeftali, ayva, incir, üzüm, portakal
2-MEYVESİZ AĞAÇLAR
Bu cins ağaçlar ikiye ayrılır.
A-İbreli Ağaçlar: Yurdumuzda en çok yetişen ibreli ağaçlar Çam, Köknar, Ladin, Sedir, Katran, Ardıçdır.
B-Yapraklı Ağaçlar: Meşe, kayın, Gürgen, Kestane, Kavak, Ihlamur
AĞAÇLARIN KULLANILDIKLARI YERLER
Karaçam, Sarıçam ve Kızılçam ağacı; İnşaat işleri, marangozluk, çeşitli ev eşyaları, ambalaj sandıkları, köprü, gemi tekneleri, telefon, telgraf, maden ve gemi direkleri, çit kazıkları, yakacak işlerinin her çeşidinde kullanılır.
Ladin ve Köknar ağaçları; inşaat işleri, marangozluk, kâğıt yapımı, kibrit çöpü, yağ kalıpları, elek kasnakları, çalgı aletleri, kurşun kalem, muhtelif oyuncaklar, sandıklar ve yakacak odun olarak kullanılır.
Sedir Ağacı; her türlü inşaat işinde, çeşitli ev eşyaları, elbise ve çamaşır sandıkları
Ardıç ağacı; her çeşit inşaat işleri, çeşitli ev eşyaları, baston, su kapları, kurşun kalem ve tornacılık işlerinde kullanılır.
Meşe ağacı; her çeşit inşaat işleri, çeşitli ev eşyaları, kaplamacılık, fırçalar, köprü, su değirmenleri, maden ve telefon direkleri, yakacak odun
Kayın ağacı; her türlü inşaat işleri, marangozluk aletleri, bükme mobilya, kundura kalıpları, tüfek parçaları, çocuk oyuncakları, mutfak eşyaları, bayrak direği ve yakacak odun
Gürgen ağacı; her türlü inşaat işleri, marongozluk aletleri, ev eşyaları, bükme mobilya, ambalaj sandıkları, sandal kürekleri, takunya
FİDAN DİKMEK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Dünyamız global ısınma nedeniyle iklim değişikliği ve çölleşme gibi çevresel tehditlere karşı hassas duruma gelmiş bu tehditlerin etkisi ülkemizde daha fazla hissedilmeye başlamıştır. Global ısınmaya ve çölleşmeye karşı en basit ve etkin mücadele yöntemi dünyamızı daha yeşil hale getirmek, fidan dikmektir.
ETKİNLİĞİNİN TOPLUMSAL FAYDALARI
• Milletimize neredeyse yok olmaya yüz tutmuş fidan dikme alışkanlığını yeniden kazandırmak için bu etkinliği uygulayacağız.
• Çocuklarımıza, ailelerimize, çevremize ağaç ve orman sevgisini aşılamak, bu sevgiyi artırmak için bu etkinliği yapacağız.
• Ağaçların, ormanların yararları hakkında çocukları bilgilendirmek ve bilinçlendirmek için bu etkinliği uygulayacağız.
• Ormanları, çevremizdeki ağaç ve bitkileri korumak için yapmamız gerekenleri çocuklara öğretebilmek için bu etkinliği uygulayacağız.
• Bu konularda bilinçli çocuklar, bilinçli bir gençlik, bilinçli bir toplum oluşturmak, yetiştirmek için bu etkinliği uygulayacağız.
