MiCHELANGELO di Lodovico Buonarroti Simoni(Caprese1475 - Roma1564)
Italyan heykelci ressam mimar ve sair.
Donatello'dan ve Antikcag heykel sanatindan cok etkilendi. Resim ve fresk egitimini Ghirlandaio'nun atolyesinde tamamladi.
Bertoldo di Giovanni ile S. Marco kilisesinin 'casino'su icin calisti. Bu Mediciler tarafindan toplanmis eski yapitlarin yer aldigi bir muzeydi. Kentauroslar'in Savasi (1490 Bargello) ve Donatello tarzinda yassi kabartmalarla suslu Merdivendeki Meryem (1490-1492) adli heykellerini burada yapti. 1496'da Mediciler'in iktidarinin sona ermesiyle Floransa'dan Venedik'e kacti. Sonra Bologna'ya gitti. Jacobo della Quercia ile tanisti. San Domenico kilisesinin kemeri icin iki heykel yapti. Sonra Roma'ya giderek sarhos Bacchus'u ve San Pietro bazilikasi icin heyecan temasini isleyen Piet‡'yi yapti.
1501'de Floransa'ya dondu. 1504'te 434 metre yuksekligindeki David (Davut) adli unlu mermer heykeli ve kentin katedrali icin on iki havarinin heykellerini yapti. Havari heykellerinden gunumuze sadece Aziz Matta'ninki kalmistir. Daha sonra Palazzo Vecchio'nun buyuk konsey salonu icin Leonardo da Vinci'nin cizdigi Anghiari savasi'na cevap sayilan Cascina savasi adli buyuk freskin taslagini hazirladi ama baslamadi. Taslaklarda carpici bir duzenlemeyle cizilmis pek cok ciplak figur vardir.
1505'te Papa ii. Julius'un onu Roma'ya cagirdi. Vatikan'daki Sistina capellasi'nin kubbesini susledi. Bu muhtesem fresk 1512'de tamamlandi. Michelangelo bu eserinde Yaradilis-Kutsal Kitap'tan alinmis sahnelerle kubbeyi saran peygamber ve kahinlerin figurleriyle carpici ciplak figurlerle cizgisel tarzini doruga ulastirdi. Ana panodaki ciplaklar insan anatomisi acisindan bire saheserdir. Fresklerin kapladigi ince uzun alan yaklasik 40 metre boyunda ve 14 metre enindedir ve bu dev kompozisyon o ana kadar insan elinden cikmis en buyuk eserdir.
Papa ii. Julius'un olumunden sonra yapilan mezarin ana motifi olan Musa heykeli'ni Michelangelo yapti. Baslangicta tasarladigi cok buyuk bir mezarin bolumlerinden olan Koleler (Louvre) dizisini gerceklestiremedi.
1515'te Floransa'ya dondu. San Lorenzo kilisesi'nin cephesine freskler tasarladi. Mediciler'in mezarlari icin yapilan capellayi duzenledi. Nemours duku Giuliano ve Urbino duku Lorenzo' nun lahitlerini yapti. (Gunduz ve gece Alacakaranlik ve safak Eylem ve Murakabe figurleri vb.)
1524'te Lorenzo kitapliginin giris bolumune ve merdivenlerine freskler yapti.
1534'te Roma'ya dondu ve yerlesti. Bu donemde tutku dolu siirler yazdi Ganymedes Phaeton gibi konusunu mitolojiden alan desenler cizdi Sistina capellasi'na bastan sona ciplak insanlardan olusan Son Yargi'yi yapti.
1546'dan sonraki calismalarinda mimarliga agirlik verdi. 1547'de San Pietro Kilisesi'nin kubbesini yapti ve icini susledi. Fakat tamamlamadan birakti. Diger calismalari Diocletianus hamamlarinda Santa Maria degli Angeli bazilikasi duzenlemesi Porta Pia (1560) S. Giovanni del Fiorentini icin etutler (1550-1554) Campidoglio meydaninin duzenlemesidir. Ayrica Floransa katedrali'ndeki Piet‡ Palestrina Pite‡'si (Floransa Akademisi) ve rahatsizlandigi icin tamamlayamadigi Rondanini Piet‡'si (Castello Sforzesco Milano) son heykelleridir.
Michelangelo XVI. yy.'a damgasini vurmustur. Yapi sanatina yepyeni formlar getirmis boylece Ronesans mimarisine yon vermistir. XVII. yy.'in barok sanati da onun gucunden cok etkilenmistir. insanliga biraktigi servet paha bicilemiyecek kadar buyuktur.
.ALINTIDIR.