Açık tenli olanlar, aşırı güneşte kalanlar risk altında!
Vücudumuzda çıkan kahverengi-siyah noktalar kalıtsal olduğu gibi güneş ışığının etkisiyle de artar. Sıcakların kendisini iyice hissettirdiği şu günlerde kimi insanların güneşin etkisiyle benlerinde artış görülebilir.
Benlerin takibi dikkatle yapılmalı. Eğer benlerde bozulma, genişleme, renginde değişme varsa mutlaka bir uzman doktora başvurmanız gerekir. İşte benlerle ilgili merak edilenler;
BEN NEDİR?
Benler, derinin rengini veren melanin maddesini yapan hücrelerden oluşurlar. Benlerin sayıları kalıtsal olarak belirlenir, çocuklukta çıkmaya başlar ve ergenlik döneminde renkleri koyulaşıp çapları büyür. Benlerin bir kısmı doğumsal olabilir. Ancak sonradan ortaya çıkanlarda özellikle genetik yapıya ek olarak ultraviyolenin, yani güneşin etkisi çok büyük.
GÜNEŞİN BENLERE ETKİSİ VAR MI?
Benler güneşi gördükçe hem sayıları artıyor hem de yapıları bozulup dejenere olabiliyorlar. Özellikle ani ve yüksek dozdaki güneş çok önemli. Yani yanık yapacak boyutta kızarma, soyulma vs. gibi durumlar, deri kanserine dönüşme riski oluşturur.
BENLERİN TEHLİKELİ OLUP OLMADIKLARINI GÖRÜNÜŞLERİNDEN ANLAMAMIZ MÜMKÜN MÜ?
Belli bir ölçüde anlamak mümkün. Bir kişide çok sayıda ben bulunması, ailesinde özellikle deri kanseri bulunması, açık ten rengi bulunanlar özellikle risk altında. Bir bende değişiklik olması da çok önemli. Benlerin birdenbire ortaya çıkması, hızla büyümesi, farklı renk tonları içermesi, sınırlarının düzensizleşmesi, kaşınması ve kanaması durumunda mutlaka bir dermatolog tarafından muayene edilmesi gerekir. Bunun için benleri analiz edip düzenli olarak takip etmek gereklidir. Risk faktörleri bulunan kişilerin her yıl düzenli olarak bir hekim tarafından takip edilmesi gerekir.
BENLERİN TAKİPLERİ NASIL YAPILIYOR?
Uzun yıllardan beri benlerdeki değişimler dermatoskop yardımıyla takip ediliyordu. Ancak son yıllarda kullanılan dijital dermatoskoplar bu olayı daha kolaylaştırdı. Dermatoskop yardımıyla pigmentli lezyonlar 30 kat büyütülür ve bilgisayarda bu benlerin bazı kriterler ve matematiksel analizlerle değerlendirilip ben haritalaması yapılır. Dijital dermatoskop bilgisayar ortamında ben haritalamalarının saklanmasına yardım eder. Böylece yeni çıkan benler ve benlerdeki değişiklikler periyodik olarak takip edilir. Periyodik takipler sonucunda riskli değişiklikler erken dönemde tespit edilebilir.
Hastanın benlerinin görüntüsünü tekrar aldığımızda da benler üzerinde herhangi bir değişim olup olmadığını görebiliriz. Dijital dermatoskop çocuk, yaşlı, gebe, her yaş grubunda ve herkeste hiçbir zarar vermeden rahatlıkla kullanılabilen bir cihazdır.
KANSER RİSKİNİ KALDIRMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
Yılda bir defa gibi belli aralıklarla doktor kontrolüne gidilmeli. Özellikle çok sayıda beni olanlar için geçerli bu. Bunun yanında güneşten korunmak çok önemli. Güneş dışında bir de benleri çarpma, vurma, sürtme, koparma gibi tahrişlerden ve zedelemelerden korumak gerekir.
BEN ALDIRMANIN TEHLİKESİ VAR MI?
Genelde benler çıkarılınca kanser olunduğuna inanılır, ama benin tamamının vücuttan atılmasıyla hiçbir şey olmaz. Benden ve onun tehlikesinden kurtulmanın en sağlıklı yolu budur. Ama ben vücut üzerinde dururken kesilir, koparılır ya da takılıp düşme gibi nedenlerden koparsa, bu tehlikelidir.
BEN ALDIRMAK BASİT BİR İŞLEM Mİ?
Evet. Benin çevresine iğneyle lokal anestezi yapılır. İşlem, yarım saat kadar sürer.
AİLE-SAĞLIK ZAMAN
