Hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanan ve uygun sıcaklıkta saklanmayan besinler, sıcak ve nemli havayla birleşince hastalık yapan bakterilerin üremesine elverişli hale geliyor.

Bu durum da sağlığı ciddi boyutlarda tehdit edebilen besin zehirlenmelerine neden olabiliyor. Besin zehirlenmesinin önüne geçmenin yolu ise besinleri ‘satın alırken’, ‘saklarken’ veya ‘tüketirken’ bazı önemli noktalara dikkat etmekten geçiyor.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Müge Özyurt Şafak, sağlık sorunlarıyla karşılaşmamak için aşırı sıcaklarda dikkat etmeniz gereken noktaları şöyle sıralıyor:

1 -RENGİ CANLI OLAN SEBZE VE MEYVELERİ SATIN ALIN
“Sebze ve meyveler saklama yönünden en dayanıksız besin grubunu oluşturuyor. Bu nedenle özellikle mevsiminde olan meyve-sebzeleri tercih edin. Gerginliğini kaybetmemiş, yaprakları sararmamış ve rengi canlı olanlarını satın alın. Ezik, çürük, çamurlu ve böcek tarafından yenilmiş olanlarını almayın. Açıkta – pazarda satılan taze peynir ve sütlerden ise kesinlikle kaçının. Çünkü süt ve ürünleri pastörize edilmedikleri için besin zehirlenmesine neden olan salmonella bakterilerinin üremeleri bakımından riskli grupta yer alıyorlar. Meyve ve sebzeleri evde mutlaka buzdolabında 3 – 4 derecede saklayın.

2 -DONDURULMUŞ ÜRÜNLERİ ALIŞVERİŞİN SONUNA BIRAKIN
Marketten tavuk, et, yumurta gibi potansiyel riskli besinleri satın alırken bu ürünlerin bulunduğu buzdolabı sıcaklığının 4 – 5 derece olmasına dikkat edin. Dondurulmuş ürünleri alışverişin sonunda alın. Etiket bilgilerini mutlaka kontrol edin ve dibinde buz kristalleri olan paketleri satın almayın. Marketteki derin dondurucularının sıcaklığının – 18 derece olup olmadığını kontrol edin. Dondurulmuş ürünleri hemen tüketmeyecekseniz buzdolabının dondurucu kısmında saklayın.

3 -BUZDOLABINIZI 0-4 DERECE ARALIĞINDA TUTUN
Buzdolabınızın iç sıcaklığı 0 – 4 derece aralığında derin dondurucu sıcaklığı ise – 18 derece ile – 23 derece arasında olmalı. Çünkü bakterilerin üremesi 10 derecenin altında yavaşlıyor, 4 derecede ise duruyor.

4 -KREMA, PEYNİR VE MAYONEZİ KAPAĞA KOYMAYIN
Buzdolabı kapakları krema, peynir, mayonez gibi potansiyel riskli besinleri saklamak için uygun değildir. Bu gibi besinleri dolabın iç kısmında üst raflarda saklamaya özen gösterin. Pastörize sütü açtıktan sonra buzdolabında 2 gün saklayabilirsiniz. Yumurtayı da yıkamadan buzdolabına yerleştirin ve 2 hafta içinde tüketin. Sebze ve meyveleri buzdolabının orta rafında saklayın. Sıcaklık arttıkça saklama süresinin azaldığını da unutmayın.

5 -RİSKLİ BESİNLERİ DİĞER YİYECEKLERLE TEMAS ETTİRMEYİN
Çiğ et, tavuk ve balık gibi potansiyel riskli besinleri diğer yiyeceklerle temas etmeyecek şekilde saklayın. Bir iki gün içinde tüketilmeyecek olan et, tavuk ve balıkları birer yemeklik miktarlarda ve yassı bir şekilde paketlenmiş olarak, derin dondurucuda saklayın.

6-ÇİĞ BESİNLER İLE PİŞMİŞ BESİNLERİ AYRI RAFLARA YERLEŞTİRİN
Temiz bir besine bakteri içeren etmenlerden bakteri bulaşması olarak nitelendirilen çapraz bulaşmayı önlemek için çiğ besinler ile pişmiş besinleri ayrı raflarda saklayın. Et, tavuk, balık gibi potansiyel riskli besinleri ayrı kaplarda alt raflara, tavuğu da en alt rafta olacak yerleştirin. Pişmiş yemekler ise üst raflarda üzeri kapalı bir şekilde yerleştirin. Tavuk, balık ve etlerden damlayan suların diğer besinlerle temasını önlemek için mümkünse bu besinleri dondurucuda saklayın.

7 -DONDURACAĞINIZ MEYVELERİN ÜZERİNE ŞEKER SERPİN
Meyve ve sebzeleri dondurarak saklamak için uygun yöntemler ile hazırlık yapın. Sebzeleri ayıklayıp temizlendikten sonra kaynar suda 1-2 dakika tutup, hızlıca soğutma işlemi ile şoklama yapın. Ardından buzdolabı poşetlerine tüketilecek miktarlarda koyup, dondurun. Meyveleri yıkadıktan sonra üzerine şeker serpin veya meyveleri şeker şurubunun içine atın. Tüketeceğiniz porsiyonlarda poşetleyip dondurun. Bu şekilde hazırladığınız meyve ve sebzeleri derin dondurucuda 8 ay, buzdolabının buzluk kısmında ise 2 – 4 hafta boyunca saklayabilirsiniz.

8 -ET ÜRÜNLERİNİ BUZLUKTA EN FAZLA 2-4 HAFTA TUTUN
Hazır dondurulmuş olarak satın aldığınız et ürünlerini – 18 derecede derin dondurucuda son kullanma tarihine kadar saklayabilirisiniz. Evinizdeki derin dondurucuda et saklarken, etleri tüketeceğiniz miktarlarda paketleyip, buzlukta 2 – 4 hafta, derin dondurucuda ise 3 – 4 ay saklayabilirsiniz. Aklınızda bulunsun, uygun şartlarda saklanmayan et ürünlerinde renk değişimi, kuruma ve acıma olabiliyor.

9 -ÇÖZDÜĞÜNÜZ BESİNLERİ TEKRAR DONDURMAYIN
Derin dondurucularda bakteriler ölmüyor, sadece üremeleri duruyor. Çözdürme sonrasında ise üreme hızla tekrar başlıyor. Bu da besin değeri ve kalitesi için risk oluşturuyor. Dolayısıyla çözdürülmüş besinleri kesinlikle tekrar dondurmayın. Bu nedenle besinler dondurmadan önce tüketileceğiniz miktarlarda paketlemeye özen gösterin.

10 -ETLERİN ÇÖZÜLME İŞLEMİNİ SICAK YERDE YAPMAYIN
Çözdürme işlemini buzdolabında, diğer besinlerle temas etmeyecek şekilde, 24 saat içinde yapmaya özen gösterin. Tezgâhta, doğrudan güneş ışığında ve kalorifer peteklerinin üzerinde çözdürme işlemi yapmayın. Bakterilerin üremesi için en uygun sıcaklık 5 derece - 65 derece arasıdır. Oda sıcaklığı (25 derece) da bu aralıktadır. Dondurulmuş besinleri çözdürme işlemi mikrodalga fırında ve akan bol soğuk su altında da yapabilirsiniz.

11 -PİŞEN YEMEKLERİ EN GEÇ 1 SAAT İÇİNDE BUZDOLABINA KOYUN
Pişen yemekleri hemen servis etmeyecekseniz 2 saat içinde, sıcak havalarda ise 1 saat içinde buzdolabına yerleştirin. Yemekleri sıcakken dolaba koymamaya dikkat edin. Soğutma işlemini buz veya soğuk su dolu tencerelerde yapabilirsiniz. Pişen yemekler etli ise buzdolabında 1 – 2 gün, etsiz – zeytinyağlı ise 2 – 3 gün saklayabilirsiniz.

12 -DUMANI ÜSTÜNDE TÜTEN YEMEKLERİ TERCİH EDİN
Açık büfelerde besinler uzun saatler boyunca uygun olmayan sıcaklıklarda bekletilebiliyor. Özellikle soğuk servis edilen yoğurtlu, mayonezli, yumurtalı meze ve salatalar mutlaka soğuk ortamlarda, dolaplarda bu sıcaklığı koruyacak şekilde servis edilmeli. Besinler oda sıcaklığında en fazla 1 saat bekletilebilir. Bu nedenle erken yemek yemekte fayda var. Özellikle barbunya, kuru börülce, zeytinyağlı pirinçli sarma ve dolmalar sıcak havalarda bozulmaya en yatkın besinleri oluşturuyor. Dolayısıyla tabağınıza almadan önce bu besinlerin ne zaman hazırlandığını mutlaka sorun. Et, tavuk ve balık alırken dumanı üstünde tüten yemekleri tercih edin. Bu, besinin iç sıcaklığının bakterilerin üremesine izin vermeyeceğinin göstergesidir. Bozulduğundan şüphe duyduğunuz yemekleri tatmaktan da kaçının.


ntv