Domuz gribi dünya genelinde insanların sağlık bilgilerini tekrar gözden geçirmesine vesile oldu. Peki gerçekte A(H1N1) ya da bilinen adıyla domuz gribi nedir? İlk kez nerede ve nasıl ortaya çıktı? Bu tür sorular ve cevapları, insanlara domuz gribi salgınında mücadele ederken yardımcı olacaktır.
A (H1N1) nedir?
H1N1 insanlarda görülen en yaygın grip virüsü. Bazı A(H1N1) ve mevsimsel grip virüsleri insanlar arasında endemik olurken bazı türleri domuz ve kuş gibi canlılar arasında görülüyor. H1N1 virüslerinin ortak özelliği, yapılarında H ve N tipli protein içermesi. Bu proteinler kuş gribinde 16’ya 9 iken, insanlarda görülen mevsimsel gripte 1’e 3 olup farklılaşıyor.
İlk salgın ne zaman ortaya çıktı?
İlk evrensel salgın H1N1 türü olan kuş gribiydi. 1920’li yıllarda ortaya çıkan salgın ilk İspanya’da görüldüğü için değil, sadece İspanyollar tarafından hastalık hakkında rapor yazıldığı için ‘İspanyol gribi’ olarak adlandırılmıştı. İspanyol gribi dünya genelinde 50-100 milyon insanın ölümüne sebep olmuştu.
Bu kadar çok ölüm ise, savunma hücrelerinin akciğerlerde virüse karşı aşırı tepki vermesiyle insanların zatürre olmasından kaynaklanmaktaydı. İlk olarak akciğer hücrelerine saldıran virüs, bağışıklık sisteminin aşırı sitokin pompalamasına sebep oluyordu. Sitokin, hayvan ve bitki hücreleri tarafından üretilen, hücrelerin birbirleriyle iletişimini sağlayan protein ve peptidlerin bir grubudur. Akyuvar ve alyuvar hücrelerinin akciğerde yoğunlaşması, bir taraftan organın dokusuna zarar verirken diğer taraftan fazla sıvı salgılanmasına ve sonrasında da hastanın solunum zorluğu sonucu hayatını kaybetmesine yol açıyordu.
2009 grip salgını
2009 salgınındaki H1N1 çalışmalarında, virüsün ABD’de görülen domuz gribiyle benzer olduğu görüldü. Avrupa çalışmalarında ise Amerikan domuz gribi virüsünün, kuş, domuz ve insan griplerine benzer özelliklere sahip olan bir karışım olduğu ortaya çıktı.
İleriyi görmek
Nasıl kuş gribinden domuz gribine geçişi geçmiş yıllarda görebildiysek, gelecek yıllarda da farklı türde grip salgınlarıyla karşılaşacağımızı öngörebiliriz. Bununla birlikte bilim adamlarının bu türe tamamıyla son verecek bir yol bulmalarını da dört gözle bekliyoruz
e-kolay