İlkyardım, yaşanan kazanın ardından hayat kurtarabilecek adımlardır. Bilinçsizce yapılan müdahaleler, yarardan çok zarar getirilebilir.

Erken müdahale gerektiren bir durumun gecikmesine, önemli bulguların kaybolmasına sebep olabilir. Çeşitli bitkisel yöntemler kullanmak da riski artırabilir. Halkın en çok tedavi edebileceğini düşündüğü problemlerin başında yanık ve yaralar bulunuyor. Eskiden beri uygulanan doğru olabilecek yöntemlerin yanında çok yanlış olabilecek yöntemler kullanıldığını da biliyoruz. Örneğin; yaraya, yanığa diş macunu sürme, tükürme, kolonya dökmek çok yanlış yöntemlerdir. Kolonya içinde bulunan alkol yakıcıdır ve doku bütünlüğü bozulmuş bölgede daha çok acıya ve hasara sebep olur. Aynı şekilde tükürmenin de bir faydası yoktur, özellikle yaşadığımız yüzyılda pek çok bulaşıcı hastalık vardır ve bu hastalıkların çoğu da vücut salgılarıyla insandan insana geçmektedir.

Her şeyden önce ilkyardım uygulaması yapacak iseniz sakin olmalısınız ve yardımda bulunacağınız kişiyi sakinleştirmelisiniz. Duygusal destek de çok önemlidir. Bulunduğunuz alanın siz ve ilkyardımda bulunacağınız kişi için güvenli olduğundan da emin olmalısınız.

Yanan yeri 15 dakika suya tutun

Yanıklarda ilkyardım olarak; yanan bölgeye yapışabilecek giysi varsa hemen çıkarılmalıdır. Aynı şekilde yüzük, bilezik gibi takılar da sonrasında ödem oluşabileceği için erken dönemde çıkarılmalıdır. Yanan bölge en az 15 dakika soğuk su altına tutulmalıdır, hastaneye gelirken de yine soğuk su veya buzla gelinebilir. Yanık bölgesinde oluşan kabarcıklar kesinlikle patlatılmamalıdır, üzerine temiz bir bez örtülerek hastaneye ulaşılmalıdır.

Kanamalarda yaralıyı sakinleştirin

Kanamalarda öncelikle sakin olmalı ve müdahale ettiğiniz kişiyi de sakinleştirmelisiniz. Yapabileceğiniz ilk şey kanayan bölgeye temiz bir havlu veya bezle mümkünse steril gazlı bezle hastaneye ulaşana kadar doğrudan basınç uygulamak olacaktır. Basit bir kesikse ve kirli ise sabunlu su ile yıkanıp üzerine doğrudan bası uygulanabilir. Bası, kanayan bölgedeki kanama durana kadar yapılmalıdır. Açık yaranın temizliği temiz su ile yapılmalıdır. Basınçla birlikte kanayan bölge kol veya bacaksa, kırık yoksa kalp hizasından yüksekte tutulmalıdır.

Düşen kişi hareket ettirilmemeli

Kanayan bölgeye yabancı cisim batmışsa çıkartılmaya çalışılmamalıdır, çevresi gazlı bezle veya temiz bir bezle kapatılarak acil servise başvurulmalıdır. Hastada düşmeye bağlı olarak kafa travması oluştuysa, bulunduğu yeri tanımama veya yanındaki kişileri tanımama, fışkırır tarzda kusma, çocuklar için uyku saati olmadığı halde uykuya eğilim olabilir. Hasta yüksekten düştüyse, hareket ettirilmeden ambulans çağırılmalıdır.

Kimyasal madde içildiyse ne yapmalıyız?

Kimyasal maddenin içilmesi, yutulması durumunda ağız bol suyla yıkanıp çalkalanabilir. Bu tür durumlarda hastaya kesinlikle gazlı soda, kola gibi içecekler verilmemelidir. Kişi kesinlikle kusturulmamalıdır. Çocukların şüpheli ilaç içmesi durumunda 114 ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ aranarak durum bildirilip bilgi alınabilir.

Hemen ağrı kesici almayın

Karın ağrısı olan durumlarda hekim önermediği sürece kesinlikle ağrı kesici kullanılmamalıdır. Ağrının sebebi tespit edildikten sonra önerilen ilaçlar kullanılabilir. Karın ağrısı, baş ağrısı gibi sebebi basit olmayabilecek ağrılar için ilaç kullanılmadan önce mutlaka hastaneye başvurulmalıdır. Ayrıca sebebi belli olan veya olmayan karın ağrılarında da karına direkt sıcak uygulama sakıncalı olabilir. Bel veya bacakların üstüne sıcak su torbaları uygulanabilir.

ZAMAN
MEHTAP ALKOÇ YILDIRIM - İlkyardım Eğitmeni, Özel Sema Hastanesi Acil Servis Sorumlu Hemşiresi