Etkili öğrenme süreci ile öğretim yöntem ve teknikleri

https://www.onceokuloncesi.com/s-n-f...ar-t21344.html

Biz öğretmenlerin temel görevlerinden biride eğitim programında belirtilen hedef ve davranışları kazandırmak için etkili ve anlamlı öğrenme süreci oluşturmaktır.

Sınıf yönetimi ve öğrenci davranışları üzerinde etkili olan önemli değişkenlerden biri öğretmenin kullandığı öğretim yöntem ve teknikleridir. Öğretmenin kullandığı öğretim yöntem ve teknikleri ne kadar çok etkili ise o kadar aktif olarak öğrenmeye katılırlar. Böylece sınıflarımızda büyük sorun olan disiplin sorunları da çözülür. Çünkü öğretmen sadece rehber konumunda, öğrenci öğrenmenin merkezinde olduğundan düzeni bozacak kural dışı hareketler yapamaz. Böylece kendinin de aktif olarak katıldığı öğrenme ortamından büyük karlarla çıkar.

Bu söylediğimiz sınıf ortamını oluşturmak için bir kere bizim etkili bir öğretmen olmamız gerekmektedir. Etkili öğretmen; eğitim öğretim sürecinde kullandığı yöntem tekniği, güdülüme tekniği ile öğrencileri belirlenen hedef davranışları kazandıracak şekilde öğrenme ortamına çeken öğretmendir.

SINIF YÖNETİMİ VE ETKİLİ SINIF YÖNETİMİ:

Sınıf yönetimi deyince akla ilk olarak öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışların dersin düzen ve akışını bozması gelmektedir. Sınıf yönetimini etkileyen en önemli faktörün öğrenci olduğunu anlamış oluyoruz. Sınıf yönetimi öğrenciden sonra etkileyen önemli bir diğer faktörde öğretmendir. Çünkü sınıfta bu düzeni ve dersin akışını en iyi hale getirmek görevi onundur.

Öğrenciler; öğrenmek, gelişmek, olgunlaşmak ve ilerlemek için aynı ortamları yani sınıfları hep birlikte paylaşırlar. Ama bizim göz önünde bulundurmamız gereken ana unsur bu öğrencilerin her birinin farklı farklı bireysel özellikler gösterdikleridir. Bu öğrencilerin özgeçmişleri, biyolojik, zihinsel ve duyuşsal gelişmişlikleri, algılama, kavrama ve anlama becerileri, değerleri, gereksinimleri, inançları, tutumları, seçimleri ve kişilik özellikleri birbirinden farklıdır. Sınıf düzeni ve disiplini sağlarken ve de öğretim etkinliklerini planlarken her bir bireysel farklılığı göz önünde bulundurmalıyız ki etkili bir sınıf yönetimi ve de etkili bir öğrenme gerçekleşsin.

Sınıfta kullanacağımız öğretim yöntem ve tekniklerini seçerken geleneksel yöntemin tersine öğrenciyi sadece dinleme ve yazmadan kurtarıp onu olayların ortasına çekmemiz gerekmektedir. Çünkü insanlar kendileri içinde bulunarak öğrendiklerini dinleyerek ve yazarak öğrendiklerine göre daha çabuk ve daha etkili bir öğrenme gerçekleştirirler. Sınıfta kullandığımız davranış ve öğretim yöntem teknikleri öğrencilerin kendi kendilerini kontrol etmelerini, bağımsız düşünmelerini, bilişsel süreçlerini kullanmalarını yaptıkları bütün çalışmaları öğretmen ve öğrencilerle paylaşabilmelerini sağlayacak nitelikte olmalıdır. Bu şekilde işlediğimiz bir derste öğrencileri bilişsel alanın bilgi ve kavrama basamağının üstüne çıkarabilir, ders dışı etkinliklere kaymalarını daha rahat önleyebiliriz. Bizde askeri bir disiplin yani kurallar ve cezalar zinciri kullanmadan sınıfın yönetimini sağlamış oluruz.

Sınıf ortamının öğrencinin öğrenmesini sağlayacak onu geliştirecek bir şekilde olması gerekir. Bunun için sınıfta kurallar öğrenciler tarafından öğretmenin rehberliğinde belirlenmelidir. Fiziksel düzenlemeler yapılmalıdır. Uygun öğrenme yöntem ve teknikleri seçilmelidir. Zaman en iyi şekilde yönetilmelidir. Eğitimin vazgeçilmez öğesi olan iletişim en iyi şekilde kurulmalıdır ve öğrencilerin motivasyonu sağlanmalıdır.

AKTİF ÖĞRENME:

Etkili bir sınıf yönetimini sağlamak için çağın gereksinimlerine en uygun olan aktif öğrenmeyi kullanmak gerekmektedir. Aktif öğrenme; öğrenenin öğrenme sürecinin sorumluluğunu taşıdığı, öğrenene öğrenme sürecinin çeşitli yönleri ile ilgili karar alma ve öz düzenleme yapma fırsatlarının verildiği ve karmaşık öğretimsel işlerle öğrenenin öğrenme sırasında zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorladığı bir öğrenme sürecidir.

Dikkat edilirse bu tanımda vurgulanan ilk nokta öğrencinin kendi öğrenme sürecinin sorumluluğunu taşıması ve bu süreçle ilgili kararları kendisinin almasıdır. Yani öğrenci kendi öğrenme ortamının merkez noktası ve bu merkezde olmanın verdiği sorumluluğun farkında olması gerekmektedir. Öğrencinin öğrenme ile ilgili kararlar alması yani; kendine nasıl öğreneyim? Nereyi öğrenemedim? Hangi stratejileri kullanmalıyım? Zamanımı nasıl kullanmalıyım? Gibi soruları sorup kararlar almalıdır.

Aktif eğitimde öncelikli mesele öğrencilerin derslere motive edilmesidir. Öğrencilerin motive edilmesinden kast edilen temel nokta derslerin “öğrenme ve öğrenci merkezli” hale getirilmesidir. Bunun için de aktif eğitimde dersler ağırlıklı olarak, “ problem çözme temelli eğitim” ve “ proje destekli eğitim” metotlarına dayanır.

Öğrenci merkezli aktif öğrenme yöntemleri, öğrenciye: çeşitli kaynaklardan konu hakkında bilgi toplamasını ve bu bilgileri bütünleştirmesini öğrettiği gibi proje hazırlama ve tamamlama becerisi yani sorun çözme yeteneği kazandırır. Öğrenciler, bilgi geldiği sürece tüketici ve edilgen konumdan bilgiyi araştıran, bulan ve işleyen konuma yükselmekte; kaynaklara yüzde yüz güven yerine, sorgulayıcı bir anlayışa kavuşmaktadır. Aktif eğitimde hedef; sorgulama, sorun çözme ve püf noktayı yakalama, “bilgiye erişme, onu şekillendirme, bilgiyi paylaşma” yeteneğinin gelişmesidir.

“etkili öğrenme çevresi”nin “etkili öğretme çevresi”nden farklılığını ve mevcut eğitimin neden eğitmediği bu açıklamalar çerçevesinde değerlendirdiğimizde, problemin kaynağı daha iyi anlaşılmaktadır. Öğrenme profilini ve öğrenme tercihlerini göz ardı eden, öğretmede düz anlatım, soru cevap vb. tek tip yöntem kullanan yani yöntem çeşitliliğine yer vermeyen eğitim, eğitmemektedir.

Bu söylediklerimize dayanarak kaliteli eğitim; aktif eğitim ortamı sağlar. Pratik çalışma, bilgisayar destekli eğitim, video ve görsel ağırlıklı( audio multimedya ) eğitim, problem çözme temelli öğrenme, projelerle eğitim, usta-çırak ilişkisine dayanan bir eğitimdir.

Böyle bir eğitim sisteminde öğretmenlere ve öğrencilere düşen ayrı ayrı roller vardır. Öğretmenler aktif eğitimde öğrenci merkezli eğitim olmasından dolayı öğretmenin tüm sorumluluğunu yitirdiği anlamına gelmez. Öğretmen geleneksel yöntemde sınıfın lideridir, tüm anlaşmalardan haklı çıkan odur ve de öğrenciler öğretmenin söylediklerini benimsemek zorundadır. Fakat aktif eğitimde öğretmenin tüm rolleri bitmemiş aksine daha da artmış öğretmen liderlikten rehberliğe geçmiştir, öğretmen öğrencilere direk olarak düşüncelerini empoze edemez yani öğrencilerin fikirlerine de saygı duyar. Kısacası aktif sınıflarda etkili öğretmen iyi konuşan, iyi anlatan değil öğrencilerinin iyi konuşan, iyi anlatan olmasına yardım eden, onlara fırsat veren öğretmendir. Bu bağlamda ortaya çıkan başlıca öğretmen rolleri kolaylaştırıcılık, araştırmacılık, tasarımcılıktır.

Öğrenciye düşen rollerde vardır. Bunlar; aktif öğrenmede öğrenci, gelenekselde olduğu gibi kendisine aktarılanları alan ve sonra onları tekrarlayan boş bir kap yada edilgin alıcı değildir. Öğrenen öğretilenleri aynen almaz, tersine onları kendine özgü stratejilerle işleyip yeniden üretir. Aktif öğrenenlerin bazı özelliklere sahip olması değilse de aktif öğrenme uygulamaları sırasında bunları kazanmaları gerekir. Aktif öğrenen öğrencilerin öz düzenlemeli,eleştirel, yaratıcı düşünme ve öğrenme süreçlerini kazanmaları ve de sergilemeleri beklenir. Ayrıca, aktif öğrenmede öğrenen gelenekselde olduğu gibi yalnızca konuyu tekrar edecek kadar öğrenmekle kalmaz. Onu nerede kullanabileceğini tasarlar, niçin onu öğrendiğini bilir. Kendi öğrenmesini inceler, iyi ve köyü olduğu noktaları keşfetmeye çalışır. Aktif öğrenmede öğrenciler birbirleriyle etkileşim halinde bulunurlar, sorunlarını ve bilgilerini birbirleriyle paylaşır, bir öğrenmeyi gerçekleştirebilmek için araştırır, düşünür ve keşfeder.

Gelelim aktif öğrenmeyi biz sınıfta nasıl uygulayabiliriz? Sınıf düzenimiz nasıl olmalıdır? Sınıf düzeni u şeklide veya daire şeklinde veya da iç içe geçmiş daireler şeklinde olmalıdır. Burada amaç sınıfın öğretmenle veya konuyu işleyen kişi ile etkileşimin ve göz temasının devamlı sağlanmasıdır. Bu şartlar dahilinde başka düzenlerde seçilebilir.

FATİH TOPTOP