arkadaslar baslık konusu semıner konusu olan varsa ben buldum ısteyenlere yollayabılırım

ALTI AYAKKABILI UYGULAMA TEKNİĞİ

Altı Şapkalı Düşünme Yönteminin oluşturucusu olan Edward De BONO bu tekniğin düşünme sürecinde işe yaradığını uygulama da işe yaramadığını fark etmiştir. Bunun için Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniğini oluşturmuştur. Bu tekniğin işleyişi de Altı Şapkalı Düşünme Tekniğine benzemektedir. Yani Altı Şapkalı Düşünme Yöntemi düşünmede; Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği uygulamada işe yaramaktadır.


Ayakkabılar uygulamayı çağrıştırdığı için bu isim verilmiştir. Değişik durumlar için değişik uygulama biçimleri gerekebilir. Örneğin, bir yumurtanın kabuğunu boyamak için gereken hassas bir uygulamayla, bir boks maçı sırasında yapılması gereken uygulama birbirlerinden çok farklıdır.

Altı ayakkabılı uygulama tekniği olarak adlandırılan bu teknik kimi zaman karşımıza ;
“Altı çift uygulama ayakkabısı”
“Altı ayakkabılı uygulama kalıbı”
“Altı uygulama tarzı” olarak da çıkmaktadır.

Şimdi Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniğinde kullanılan ayakkabıları kısaca tanıyalım:

LACİVERT RESMİ AYAKKABI: Rutin işler ve resmi prosedürler izlenir.

GRİ SPOR AYAKKABI: Delil toplanıp toplanan bilgi kullanılır.

KAHVERENGİ YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI: Uygulamada inisiyatiflerden, esneklikten faydalanılarak sonuca ulaşılmaya çalışılır.

TURUNCU LASTİK ÇİZMELER: Acil müdahale gerektirir ve güvenliğin sağlanması en önemli iştir.

PEMBE EV TERLİĞİ: İnsanların duygu ve düşüncelerine karşı hassas olmayı gerektirir.

MOR BİNİCİ ÇİZMESİ: Uygulamada bir yetkinin sağladığı üstünlüğü kullanma ile ilgilidir.


1-LACİVERT RESMİ AYAKKABI:

Bu ayakkabı rutin işleri, resmi prosedürü temsil eder. Yani kurallar bütününü tanımlar dersek yanlış olmaz.
Örneğin, savaş gemilerinde topları kullanırken belirlenmiş bir prosedür vardır. Eğer bu prosedüre uyulmazsa toplar zamanından önce ateşlenir veya toplar ateşlenmeden infilak edebilir.
Rutinler, insanları sıkar aynı zamanda yaratıcığı ve esnekliği azaltır. Ama yine de rutinler insanların hata yapma olasılığı azaltır.

Uygulama 1 :
Bir aile tatile çıkmaya karar veriyorlar. Eşyalarını toplayarak yola koyuluyorlar. Belirli bir yol gittikten sonra anne elektrikli fırının açık kaldığını hatırlıyor. Ve fırını kapatmak için geri dönüyorlar. Eğer buradaki rutin uygulansaydı, aile gidilen yolu geri dönmek zorunda kalmayacaktı.
Nedir buradaki rutin? Evden çıkmadan önce su, gaz ve elektrikle ilgili bütün malzemenin kontrol edilmesi. Bu bize sıkıcı gelebilir;ama hata yapmamızı da engellemiş olurdu.

Uygulama 2 :
Bu uygulama tekniğini eğitimde uygularsak, öğretmenin uyması gereken bazı rutinler vardır. Öğrencilerle ilgili dosyalar, dersle ilgili defterler, vb. gibi. Bunlar yapılmazsa öğretmen idareci ve denetçilerle problem yaşar. En önemlisi de öğrencileri değerlendirirken hata yapma olasılığı artar.

Rutin işler kişilere özgürlükler sağlar. Yani önceden belirlenmiş kurallar kişilere karşılaşılan zorluklarla başa çıkmanın yolunu öğrettiği için kişi karşılaştığı durumla başa çıkabilir.

Uygulama 3 :
Türkçe dersinde uyulması gereken bazı rutinler vardır. Öğrencilerin anlama-anlatma becerilerini değerlendirmek için metinler okutulur. Ve sorular sorularak cevaplar alınır. Öğrenciler bu rutini ilköğretim birinci sınıftan itibaren öğrenirler. Bu tür uygulamalarda nasıl davranacaklarını bilirler. Eğer öğrenmemiş olsalardı, birçok problemle karşılaşırlardı. Yani ya zayıf not alırlardı ya da arkadaşlarının gerisinde kalırlardır. Öğretmen de bu durumda zorlanabilirdi.

Rutin ve prosedürler de insanlar gibi gelişirler . zamanla değişiklikler gösterebilirler. Birçok durumda olduğu gibi çoğalırlar. Eski ile yeni arasında farklılıklar gözlemlenebilir. Rutinler, değişirken eski rutin tamamen terk edilir.

Uygulama 4 :
Eğitim sistemimiz değişen rutinlere örnek gösterilebilir. Eski sistem ezberci bir yapıya sahipken yeni sistem öğrenciyi merkeze almıştır. Sistem, zamanın gereklerine göre değişmiştir. Ve bundan sonra da değişmeye devam edecektir.
Rutinler nasıl olmalıdır?
Birçok durumu kapsamalıdır.
Ne zaman, nerde nasıl kullanılacağı kolay ve anlaşılır olmalıdır.
Uygulaması kolay olmalıdır.
Kolay öğrenilebilir ve hatırlanabilir olmalıdır.

Bu sıralamayı daha uzatabiliriz.

ÖZET
Bazen insanlar nerde nasıl davranmasını bilmediği için hata yapabilirler. Bu tür durumlarda lacivert resmi ayakkabı tekniği kullanılırsa hata yapma olasılığı ortadan kalkar. Çünkü rutinler bellidir ve denenmişlerdir. Sıkıcı olsa da rutinler çoğu zaman hatayı azaltır.
Kişi rutini uygularken bir sonraki adımın ne olacağını bilir. Karşılaşılan duruma uygun rutin kullanılarak istenilen sonuca ulaşılır.
Kurallar, insan hayatını düzenlediği için lacivert resmi ayakkabı tekniğini kullanmak faydalı sonuçlar doğurur.





2-GRİ SPOR AYAKKABISI

Bu uygulama tekniğinde araştırma, bilgi toplama amaç edinmiştir. Bir konu ile ilgili verilere ulaşmak için düşünme tekniklerinden ( altı şapkalı düşünme tekniği, beyin fırtınası, tartışma, vb. gibi.) yararlanır. Gri spor ayakkabısı tekniğini kullanan kişi sonu belli olmayan bir yola girmiş gibidir. Konu ile bilgiler topladıkça bu sis dağılır.

Örnekler :
Okula devamsızlık eden öğrencilerin devamsızlık nedenlerinin araştırılması, bu nedenlerin ortaya çıkarılmaya çalışılması gri spor ayakkabısı tekniğine girer.
Cinayet masasında çalışan dedektiflerin cinayeti aydınlatmak için uğraşmaları da bu uygulamaya girer.
Ya da bir ülkenin ekonomik verilerinin tablolar halinde gösterilmesi de bu uygulamanın içerisine dahil edilebilir.

Uygulama :
Okullarda öğrencilere verilen proje ve performans görevlerinde öğrenciler gri spor ayakkabısı uygulama tekniğini kullanır. Öğrenciler bu görevlerini yerine getirirken araştırma, bilgi toplama tekniklerini kullanırlar.


Tarihin seyrini değiştiren birçok olayda gri spor ayakkabısı tekniği kullanılmıştır. İstanbul’un Fethi, Coğrafi Keşifler, vb. gibi. Buradaki değişiklikler bir bilgi birikimi ve araştırma sonucu oluşmuştur.
Bilgiye ulaşamaya çalışırken sabırlı olunmalı ve acele edilmemelidir. Eğer acele edilirse sonucu ulaşmadan varsayımlar oluşturulur. Ve bu da bu uygulama tekniğine aykırıdır. Sonucu ulaşmadan ortaya atılan varsayımlar insanları hataya sürükler. Tıpkı evrim teorisinde olduğu gibi.


ÖZET

Bilgi toplanmaya öncelik verilir. Bu sessiz, objektif ve dikkat çekmeyecek tarzda yapılır. Önce teorilere temel oluşturacak bilgiler toplanır. Daha sonra da bu teorileri sınamak için ayrı bir bilgi toplanır. Böylece teoriler objektif bir zemine oturtturulur.
Bu teknikteki amaç bilgi toplamak ve bu bilgiyi kullanmaktır. Bilgi toplanırken bilgi toplama esasları göz ardı edilmez. Böylece tarafsızlık ortadan kalkmamış olur.

3-KAHVERENGİ YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI

Bu teknik uygulama, pratiklik, faydacılığı ve sezgi gücünü vurgular. Karşılaşılan duruma göre şekillenir. Esneklik bu tekniğin özünü oluşturur. Durum değiştikçe davranışlar da değişir. Katı kuralları yoktur. Elden ne gelirse o yapılır.
Bu uygulamayı gerçekleştirmek için sezgi gücü, sağ duyu ve akıl gereklidir. Böylece bu uygulama uzaktan yönlendirmeyi kabul etmez. Uygulamacı her an işin içindedir.



Örnek:

Öğrenci davranışlarına bakacak olursak; öğrenciler derslerine giren öğretmenlere göre farklı davranış kalıpları geliştirmişlerdir. Eğer öğretmen sert bir yapıya sahipse öğrenci davranışı sakinlik üzerine kurulmuştur; öğretmen yumuşak başlı ise öğrenci davranış kalıbını değiştirerek yaramazlık yapmayı seçer. Burada öğrenci kahverengi ayakkabıyı kullanmıştır.

Sabah okula gelen öğrencilere derse girmek için öğrenci andı okurlar daha sonra da içeri girmeye başlarlar. Eğer burada öğrencilerden bazıları açık gözlülük yaparak diğerlerini beklemeden içeri girmeye çalışıyorsa; büyük bir olasılıkla öğrenciler kahverengi yürüyüş ayakkabısını kullanmıştır.

Pazarlık yapmak bir beceridir. Çünkü sabit bir fiyat yoktur. Pazara gittiğiniz de bir şey almaya çalışırken ister istemez pazarlık yaparız. Çünkü satıcı fiyatı sabit tutmaz, pazarlık payı bırakır. Bunu bilen müşteri de pazarlık yapar. Burada da kahverengi yürüyüş ayakkabısı tekniği kullanılmıştır. Çünkü müşteri duruma göre davranmıştır.

Bu uygulama tekniğinde etkililik önemli bir yer teşkil eder. Çünkü varılmak istenen hedefe giden bütün yollar kullanılır. Tekniği kullanan uygulamacı bunun farkındadır. Eğer böyle olmazsa hedefe varamaz.
Örneğin Japonlar arabalarını üretirken her türlü konforu düşünürler.Etkili olmak için arabalara yenilikler koymak gerektiğini bilirler. Bu da onları araba piyasasında ön plana çıkartır.

Bu tekniğin diğer bir önemli temeli de iyi değerler, akla yakınlık ve iyi ilkelerdir. Eğer bunlar görmezden gelinirse o zaman bu teknik bir işe yaramaz.

İyi değerler, insana saygı iyi bir değerdir. İstenilen sonuca varmak için insana saygı gözetilmelidir. Bu görmezden gelinirse kullanılan yöntem faydadan çok zarara sebep olur.
Akla yakınlık, geriye dönüp baktığımız da iyi sonuç veren her uygulamadır. Bu değerlendirme süreç bittikten sonra yapılmaz. Süreç işlerken yapılmalıdır. Süreç işlerken içinde bulunduğumuz durum ve diğer insanlar değerlendirilir. Sonra da karar verilir.
İyi ilkeler,karşılaşılan sorunu aşmak için kullanılması en doğru yolu seçmektir. Genel ahlak ilkeleri, insana değer verme, gerçeği bulma kaygısı, iyi ilkelere örnek olarak verilebilir.

Lacivert resmi ayakkabı da olduğu gibi kahverengi yürüyüş ayakkabısında uyulması gereken rutinler yoktur. Burada uygulayıcı inisiyatif kullanmak zorundadır. Bu yönüyle bu uygulama kişiye özgülük gösterir.

Uygulama :
Sınava hazırlanan bir öğrenci sınav zamanı gelip sınava girdiği zaman bir başınadır. Burada yapacağı bütün davranışlar kendine aittir. Rehber öğretmeni sınavda şunu yap bunu yap demiştir; ama öğrenci sınav esnasında ne yapması gerektiğine kendisi karar verir. Hangi sorudan başlayacağına, bir soruya ne kadar zaman ayıracağına, vs. Burada bütün sorumluluk öğrenciye aittir. Yani inisiyatif kullanmak zorunda kalmıştır. Seçtiği yolun doğru veya yanlışlığına kendisi karar vermiştir.



ÖZET
Bu yöntem, pratik ve abartısızdır. Önceden hazırlanmış bir planı yoktur. Durum, değerlendirilir ona göre davranış geliştirilir. Bütün sorumluluk inisiyatif kullanan kişidedir. Uygulama aşamasında insana saygı, iyi değerler ve iyi ilkeler göz ardı edilmez. Bunlar göz önüne alınarak, duruma uygun davranışlar belirlenir. Fayda veren ve esnek olan davranışlar seçilir.

4-TURUNCU LASTİK ÇİZME

Turuncu renk, tehlikeyi, patlamayı, dikkat çekmeyi ve uyarıyı çağrıştırır. Lastik çizmeler ise itfaiye ve kurtarma görevlilerini hatırlatır. Bu uygulama tarzı tehlike ve acillik demektir.

Örnek:
Bir ülkede terör ve güvenlikle ilgili meseleler varsa bu uygulamanın alanına girer. Orman yangını, trafik kazası,sel felaketleri bu uygulamaya örnektir.

ACİL DURUMUN ÖZELLİKLERİ

İnsan hayatına karşı bir tehdit vardır.
Olaylar çabuk gelişir.
Durum önceden tahmin edilemez.
Durum değişkenlik gösterir.
Tehlikeyi ortadan kaldırmak için uygulama gereklidir.
Yoğun duygular söz konusudur.
Çoğunlukla bir kişi acil durumdan dolayı suçlanır.
Acil durum geçtikten sonra, duruma başka türlü müdahale olunması gerektiği iddia edilir. (Araba devrilince yol gösteren çok olur.)
Standart bir tepki kalıbı yoktur.
Çoğunlukla yetersizlik söz konusudur.

Acil durumlar doğaları gereği çeşitli renklerle adlandırılır. Bu renkler durumun aciliyetini belirtmek için kullanılır. Turuncu renk ise durumun adı değil uygulama tarzını temsil eder. Bir durumun turuncu renk çizme alanına girdiği tespit edildikten sonra durumun özellikleri ve öncelikleri belirlenir. Temel öncelik tehlikenin ortadan kaldırılması
veya en aza indirgenmesidir.

Uygulama :
Sınıfta öğrenciler arasında gruplaşmalar olmuş ve okul çıkışı öğrenciler birbirine zarar verecektir. Derse giren öğretmen bu durumu fark etmiş. Öğretmen, turuncu tarzda da uygulama etkinliğine göre durumun değerlendirmesini yaparak, önceliklerini belirler. Öncelik öğrencilerin kavga etmelerini önlemek, bir birlerine verecekleri zararı en aza indirmektir. Öğretmen, durumun önemine binaen öğrencilerle konuşabilir ya da okul idaresine bu durumla ilgili vererek kavgayı engelleyebilir.

BU UYGULAMA TARZI İÇİN GENEL İLKELER
Mevcut durum doğru değerlendirilir.
Tüm olasılıklar göz önüne alınır.
Olayla doğrudan ilişkili olan-olmayan her şeyle ilgili değerlendirme yapılır.
Uygulamaya katılacakları, sorumlular ve katılacak gruplar arasındaki iletişim biçimi belirlenir.
Bir strateji seçili. Uygulama esnasında bir işe yaramazsa ya strateji değiştirilir ya da üzerinde değişiklik yapılır.
Olayları kötüye götürecek uygulamalardan kaçınılır. (Yangına benzin dökmek gibi.)
Birbirine paralel iki strateji seçilir. Biri tehlikeyi en aza indirir, diğeri de ortadan kaldırır.
Bir dizi uygulama seçeneği geliştirilir. Bunlar gözden geçirilir.
Karşılaşılan durum periyodik olarak yeniden değerlendirilir.
Paniğe yer verilmez.
Medyaya ve halka bilgi vermek için strateji belirlenir.

Bu uygulamada cesaretin her türlüsüne ihtiyaç vardır. Çünkü karşılaşılan durum bunu gerektirebilir.

Örneğin, banka soyguna müdahale eden polisin göstereceği cesaretle iflasın eşiğine gelmiş şirket yöneticisinin göstereceği cesaret ayrıdır.

Bu tekniğin diğer bir özelliği de yedekte başka bir uygulamanın olmasıdır. Karşılaşılan tehlikenin boyutuna göre ilk uygulama işe yaramazsa yedek uygulama devreye sokulur. Böylece risk azaltılır. Burada kullanılan uygulamanın tasarımı iyi yapılmalıdır. Tasarım sürecine mümkün olduğunca az kişi katılmalıdır. Çok kişi katılması demek yarardan çok zarar demektir.
Turuncu tarz uygulama, kontrol,kararlılık ve bütünlük içeren bir strateji gerektirir. Karar aşamasında neye karar verildiyse o doğrultuda işbirliği yapılır.
Örnekler:
1) Uçak inmek için hızla alçalmaya başlıyor. Ama uçağın tekerlekleri açılmıyor, içeride 200 yolcu var, aynı zamanda yakıtta bitmek üzere burada pilot ve kule arasında nasıl bir uygulama şekli olmalıdır. Neye karar verilmeli ki bu durumdan en az zararla çıkılsın.

2) Ahmet. Anadolu Lisesi son sınıf öğrencisidir. Başarılı sayılabilecek bir öğrenci olan Ahmet’in Tarih dersinin son yazılısından 70 puan alması gerekmektedir. Çok çalışmıştır sınava. Yazılı da öğretmen Ahmet’i başka bir sıraya oturtturur. Yanındaki sınavda kopya çekerken yakalanır. Ahmet’in bu olayla ilişkisi olmamasına rağmen öğretmen ona da kopya çekmişti, muamelesi yapıyor ve disipline gönderiyor. Ahmet disiplin cezası alırsa istediği üniversiteye gitmekte zorlanacaktır. Ahmet bu durumdan kurtulmak için ne yapmalıdır? Nasıl bir yol izlerse bu sorundan kurtulabilir?

ÖZET
Turuncu alarmı ve uyarıyı çağrıştıran bir renktir. Turuncu lastik çizmeli uygulama tarzı acil durumlarla, kriz ve tehlikelerle ilgili bir durumdur.
Tehlikeleri azaltmak önceliktir. Bunun için bir strateji ve gerekli olan uygulama adımlarının tasarlanması gerekmektedir. Bu süreçte iki tane uygulama tasarlanır. Olası durumlarda devre dışı kalan uygulamanın yerine diğeri geçerek sorun ortadan kaldırılmaya çalışılır.

5-PEMBE TERLİK

Pembe uygulama tarzı, insan duygularıyla, şefkatle, sempatiyle, insanın karşısındakine hassas ve sevecen bir ilgi göstermesiyle ilgilidir. Terlik rahatlığı çağrıştırdığı için merhamet ve şefkat duygularını pembe uygulama tarzı ile bağdaştırır.
Pembe terlik tarzı, insan duygularını ve insana ilgi göstermeyi ön plana alan tüm uygulamalarda kullanılır.

Örnek:
Savaş sırasında mağdur olmuş sivillere, felaketler sonucu zarar görmüş insanlara karşı bu uygulama tarzı ile yaklaşır.
Afrika’da açlık çeken çocuklara, atom bombası atıldıktan sonra acı çeken Japonlara, oğlu şehit olmuş anne-babalara karşı da bu uygulama tarzı ile yaklaşılır.
Okulda sessizce bir köşeye çekilmiş öğrenciye ilgiyle yaklaşan,onun derdini dinleyen öğretmen de bu uygulama tarzını kullanır.

PEMBE UYGULAMA TARZI İKİ TÜRLÜDÜR:
Başka Uygulamalara İnsani ilgi ve Şefkat Katan Pembe Terlik Tarzı:Halkına zulmeden bir krala içinde bulundukları durumun insani yanları hatırlatılabilir. Halkın içinde bulunduğu sefalet, hastalık, vb. gibi unsurlar hatırlatılır.
Temel Uygulama Biçimi Olarak Pembe Terlik Tarzı: İşinde mutsuz çalışana gösterilen ilgi, kazaya uğramış insanlara karşı bu tarz uygulanır.

İnsanlarla ilgilenirken yapılacak küçük jestler önemlidir. Bunlar bir insanın karşısındakine önem verdiğini ve ona ilgi gösterdiğini belli eder. İnsanlara isimlere hitap etmek, kim olduklarını sormak, vb. pembe terlik tarzına girer.

Uygulama :
“Yolda geçerken ağlayan bir çocuk sesi duydum. Kafamı çevirip baktığımda parkta yalnız başına bankta oturan çocuğu gördüm. Başımı çevirip gitmek istedim. Ama yapamadım. Usulca yanına yaklaştım. Önce ismini sordum. Adı Ali’ymiş. Ali, neden ağlıyorsun, neden burada oturuyorsun, eve neden gitmedin, dedim. Amca, benim anne-babam geçen ay trafik kazasında öldü,dedi. Bunu der demez yine ağlamaya başladı. Anlattıkları beni etkilemişti. Başımı çevirip gözümdeki yaşları sildim. Görmesini istememiştim galiba. Biraz daha konuştuk. Sonra elinden tutarak babaannesinin evine götürdüm. …..”

İlgi Gösterme Seviyeleri:
Niyet: İlgi gösterme isteği
Duygu: Sempati gösterme
Jest: İlgi gösterildiğini vurgulayan davranışlar
Uygulama: Yardım etme, ilgi gösterme isteğinin gerçekleştirilmesi.

Pembe terlik tarzı, diğer uygulamalarla etkileşim içindedir. Diğer uygulamaları destekler, bunlarla ters düşmez.

ÖZET

Pembe terlikli uygulama, insan duyguları, ilgi ve şefkatle ilgilidir. Duygular, ilgiyi gerektirir. İlginin ifade edilmesi de pembe terliği de geliştirir. Ortada duygu yoksa bile uygulama devam ettirilir.
Bazen de pembe terlik, uygulamanın biçimini etkileyerek daha insancıl ve ilgili bir tarzda davranılmasını sağlar. Pembe uygulama tarzı, insanın daima önemli olduğunu hatırlatır.





6-MOR BİNİCİ ÇİZMESİ

Mor, görkem ve makam rengidir. Bu nedenle mor uygulama tarzı otorite rolünü temsil eder. Görevleri gereği bir otorite sahibi olanlar, görev başındayken normal yaşamlarından farklı davranırlar.
Mor binici çizmeli uygulama tarzı, resmi konularla ilgilidir. Bu davranışı belirleyen kişi değil; onun üstlendiği resmi roldür.

Örnek:
Bir hakim, iş hayatında adaletli davranmak zorundadır. Ama özel hayatında adalet beklenmeyebilir.
İki samimi arkadaş, aynı okulda müdür ve öğretmen olarak çalışmaktadır. Okuldayken arkadaşlık ortadan kalkar. Müdür, müdürlük görevini yerine getirir. Öğretmen ise öğretmenlik görevini. İş hayatına arkadaşlık ilişkisi giremez.

İnsanlar ve Roller:
Hastalıklar ilgili konularda doktorun sözü dinlenir. Çünkü uzman odur.
Hukuk işlerinde avukata danışılır.
Ekonomi konusunda ekonomisttin görüşleri değerlidir.

Yukarıdaki durumlarda,resmi rol uzmanları tarafından onaylanmıştır. Çünkü bunun eğitimini uzun bir süreçte almışlardır.
Bazı rollerde uzmanlık eğitimi bulunmaz. Bir kişini resmi bir role sahip olmasının nedeni, o role ve onu üstlenecek birine duyulan ihtiyaçtır. Hükümetler bu şekilde seçimle gelerek bu resmi rolü üstlenirler. Zamanları dolunca başkaları gelerek bu resmi rolün gereklerini yerine getirirler.
Resmi rol sahipleri rolleri ile bütünleşerek, üstlendikleri rolün gereklerini yerine getirirler. Polis memuru rolünün gereği olarak suçları engellemeye çalışır. Doktor hastaları tedavi eder. Vb.

Üstlenilen roller kişilere sorumluluk yükler. Kişiler bu sorumlulukların farkında olarak rollerini yerine getirirler. Eğer rollerin gerektiği gibi davranılmazsa kontrol mekanizmaları devreye girer.

Örnek:
Banka çalışanı rolüne uygun çalışmaz ve müşterilerin hesaplarını boşalttığı anlaşılırsa hakkında soruşturma açılarak görevinden uzaklaştırılır. Havayolu şirketi patronunun, düşen uçaktan kendini sorumlu tutarak istifa etmesi de buna örnek olabilir.

Eğer bize verilen rol kendi vicdanımız ve toplumun değer yargıları ile çatışıyorsa bu rolden ayrılmak gerekir. Çünkü verilen rol, normal bireyler için geçerli olan kural ve kanunlara uygun olmalıdır.

Örnek:
İş yeri amiri size rüşvet alın, diye baskı yapıyorsa oradan ayrılmak en doğru seçimdir.




ÖZET
Mor binici çizmeli uygulama tarzı, bir kişinin resmi rol kapsamında hareket ettiğini belirtir. Buradaki davranışlar kişinin kendi davranışları değildir. Kişinin kendi davranışlarıdır. Bu role uygun davranışlar sergilenir. Adından da belli olacağı gibi bu davranışları bilinçli olarak sergiler.
Bu uygulama tarzı medenidir. Rolü üstlenen kişi ne zaman resmi rolü icra ettiğini belirtir. Günün belli saatlerinde rolünü oynar. Daha sonra da özel hayatına döner.
Oynanan resmi rol, kural ve kanunlara uygundur. Bunun dışında hareket edilmesi isteniyorsa kişi rolden ayrılabilir.


ALTI UYGULAMA AYAKKABISINA ÖRNEKLER:

Meyve sularının tek kişilik pipet yapışık paketlerde satılması hangi tür bir ayakkabı uygulamasıdır?
Öğretmenlere karşı ne zaman bir arkadaş ne zaman bir müfettiş gibi davranmasını bilemezseniz ne tür bir çift ayakkabıya ihtiyacınız vardır?
Öğretmenlerin öğretim programlarını uygulayamama nedenlerini öğrenme çabanızda ayağınıza ne giyersiniz, pembe ev terliğinizi mi, yoksa gri spor ayakkabılarınızı mı neden?
Çalışan hanımlar ev hanımlarına göre daha fazla kahverengi yürüyüş ayakkabısı uygulaması yaparlar. Neden?

























ALTI DÜŞÜNCE ŞAPKASI

ALTI DÜŞÜNCE ŞAPKASI YÖNTEMİ NEDİR?
Belli bir konuyu görüşmek, bir problemi çözmek yada bir konuda karara varmanın gerektiği toplantılarda, toplantıya katılanlar genellikle daldan dala atlamakta, herkes konuya farklı açıdan yaklaşmaktadır. Bu da çok fazla zaman kaybına ve sonuçların ortaya çıkmasında güçlüklere neden olur.
Altı Düşünce Şapkası Yöntemi, düşünce ve önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için kullanılan bir yöntemdir. “Şapkalar” düşüncelerin ayrıştırılması için kullanılan bir semboldür. Şapkaların rengi değiştikçe, rengin simgelediği düşüncelerin belirli bir düzen içinde sırasıyla aktarılması beklenir.

ALTI DÜŞÜNCE ŞAPKASI YÖNTEMİ NASIL UYGULANIR?
Katılımcılara üzerinde görüşme yapacakları konu verilir. Tüm katılımcıların konuya yaklaşırken aynı şapkayı giymeleri yani konuya aynı şekilde yaklaşmaları istenir. Şapkaların renkleri aşağıda verilen düşünme yaklaşımlarını simgelemektedir.


BEYAZ ŞAPKA :
Beyaz şapka düşünürü bulduklarını masaya koyar –cebinden bozuk paralar,çignenmiş ciklet parçaları ve bir kurbağa çıkaran okul çoçuğu gibi zamanla beyaz şapka rolü doğal bir davranış biçimi haline gelecektir. Kişi artık tartışmaları kazanmak için cümle aralarına lehte ifadeler koymaya çalışmayacaktır.Böylece onda doğayı herhangi bir yan amaç gütmeden inceleyen bilimsel gözlemcinin veya kaşifin tarafsız objektifliği gelişecektir.Harita yapıcının görevi harita yapmaktır.
Beyaz şapkaca düşünmesinin amacı pratik olmaktır.Bu yüzden her türlü bilgiyi ortaya koymalıyız.Önemli olan bilgilerin kesinlik derecesini doğru bir biçimde belirtmektir.

KIRMIZI ŞAPKA :
Genel olarak zihnimizin arka planında korku, öfke,nefret,şüphe,kıskançlık ya da sevgi gibi güçlü duygular yeralabilir .Bu duygusal arka plan algılama biçimimizi sınırlar ve yönlendirir. Kırmızı şapka düşünmesinin amacı,bu arka planı görünür kılmak ve sonradan ortaya çıkan etkisinin gözlemlemesini sağlamaktır.
Kırmızı şapka takmak düşünüre ”Konu hakkında duygularım bunlardır”deme olanağı sağlar. Duyguları düşünmenin önemli bir parçası olarak meşrulaştırır. Duyguları görünür kılar,böylece duygular düşünme haritasının veya harita üzerinde rotayı çizen değer sisteminin de bir parçası olurlar.


SİYAH ŞAPKA :
Siyah şapka değerlendirmesi özellikle olumsuz değerlendirmelerle ilgilidir.Siyah şapka düşünürü yanlış ve hatalı olan şeyleri düşünür.Neyin deneyime ya da doğruluğu kabul edilmiş bilgiye uymadığına işaret eder.Siyah şapka düşünürü birşeyin neden işleyemeyeceğini gösterir, risklere ve tehlikelere işaret eder.
Bu şapka eleştirme şapkasıdır.Ancak bir tartışmada taraf tutmak anlamına gelmediğini özellikle belirtmek isterim.Herhangi bir taraf tutma ve herhangi bir tartışma söz konusu değildir.Olumsuz durumların haritaya katılması için yapılan objektif bir girişimdir.Düşünme ve yöntemindeki hatalara işaret edebilir.


SARI ŞAPKA :
Sarı şapka düşünmesi olumlu ve yapıcıdır. Sarı renk güneş ışığının parlaklığını ve iyimserliğini sembolize eder.Siyah şapka düşünmesinin olumsuz değerlendirmelerine karşılık,.sarı şapka olumlu değerlendirmelerle ilgilenir.Bu şapkanın bir ucunda mantıklılık ve pratiklik öbür ucunda hayaller ve umutlar olan bir yelpaze vardır.
Sarı şapka düşünmesi değerli ve yararlı olan şeyleri arar ve araştırır.Daha sonra bu değerli ve yararlı şeyler için mantıklı destekler sağlamaya çalışır.Sağlam temellere dayanan bir iyimserliği ortaya koymaya çalışır.Bu düşünme, yapıcı ve üreticidir. Somut teklifler ve öneriler çıkar.

YEŞİL ŞAPKA :
Yeşil şapka takmak insanları otomatik olarak daha yaratıcı hale getirmez.Ancak bu şapka düşünürlere daha yaratıcı olmaları için gerekli zamanı ve dikkati sağlayabilir.
Bu şapkayı takan kişi yaratıcı düşünmenin kavramlarını kullanacaktır. Çevresindeki kişilerden onun yeşil şapka düşünmesi sonucu ortaya koyduğu fikirleri yaratıcı fikirler olarak ele almaları beklenir.En ideali hem düşünürün hem de dinleyicinin yeşil şapka takmasıdır.Verimliliği, büyümeyi ve tohumların değerini simgeler.
Yaratıcı duraksamayla düşünür. Bir an için duraksayarak bulunduğu noktada alternatif fikirlerin olup olmayacağını araştırır.Düşünür bu fikirden ileri doğru hareket ederek yeni bir fikre ulaşır.Kışkırtma yeşil şapka düşünmesinin önemli bir unsurudur.Kışkırtma olağan düşünme kalıplarının dışına çıkmamız için kullanılır.

MAVİ ŞAPKA :
Mavi şapka kontrol şapkasıdır. Düşünürün düşünme faaliyetini düzenler. Konunun araştırılması için gereken düşünme faaliyeti üzerinde düşünce geliştirmektir. Mavi şapka düşünürü orkestra şefi gibidir. Diğer şapkaların kullanılması için çağrıda bulunur. Üzerinde düşünülecek konuları sorunları tanımlar ve soruları biçimlendirir. Yerine getirilmesi gereken düşünme görevlerini kapsar.
Mavi şapka düşünme sürecini gözler ve oyunun kurallarına dikkat edilmesini sağlar. Tartışmayı durdurur ve harita türü düşünmede bulunulması konusunda ısrar eder. Disiplini sağlar.

elbette isteyen birileri çıkar.
şimdiden teşekkürler..

bencede burada paylaşırsan herkes yararlanır

hocam benim konummpaylasırsanız sevınırım.şimdiden tesekkurler,,.

arkadaslar word sayfasında 11 sayfa edıyor umarım yararlı olur ısınıze yarar

tesekkkurlerrr ısımıze yaracak emın olun,,.

paylaşım için teşekkürler

paylaşım için teşekkürler...

paylaşım için çok teşekkürler hocam..

bu çok güzel bir paylaşım ..
eminim bir çok arkadaş kaydetmiştir..
çok teşekkürler