Pön Savaşları ne zaman ve kimler arasında yapılmıştır? Birinci, ikinci ve üçüncü Pön Savaşları nedenleri ve sonuçları.

Romalılarla Kartacalılar arasında Batı Akdeniz üzerindeki egemenlik için yapılan ve M.Ö. 264-146 yılları arasında üç defa patlak veren savaşlar. Romalılar Kartacalılar’a “Pun” (Finikeli) dedikleri ve bu kelime Türkçe ‘ye, Fransızca okunuşuyla “pön” şeklinde geçtiği için bu savaşlara “Pön Savaşları” denmiştir. Pön Savaşları üç devreye ayrılır:

1.Pön Savaşı (M.Ö. 264-241): Bu savaş, Kartacalılar’ın batısını hakimiyetleri altında bulundurdukları Sicilya Adasının doğusunu da ele geçirmek istemeleri ve bu amaçla Messina şehrinin iç işlerine karışmaları yüzünden çıktı. pon_savaslariMessinanın yardımına koşan Romalılar Sicilya’da bazı başarılar elde ettilerse de, kesin zaferin ancak bir donanmaya sahip olmakla kazanılabileceğini anladılar. Karaya vuran bir Finike teknesini örnek alarak savaş gemileri yaptılar ve kurdukları donanmayla Kartaca donanması yenildi. Romalılar Kartaca’ya çıkmaya çalıştılarsa da başaramadılar. Fakat Kartaca donanmasını ikinci defa yenilgiye uğrattılar. Bunun üzerine Kartacalılar Sicilya’yı terketmek zorunda kaldılar. Bu yenilgi üzerine Kartaca’da karışıklıklar çıktı. Bundan yararlanan Romalılar Korsika ve Sardinya adalarını da işgal ettiler.

Pön Savaşı (M.Ö.218-201): Bu savaş İspanya’nın Sangutum (Sagunto) şehrinin Kartacalılar tarafından kuşatılması yüzünden çıktı. Ünlü Kartaca komutanı Annibal, Roma’nın müttefiki Saguntum’u kuşatınca, Romalılar Kartaca’ya savaş açtı. Bunun üzerine Annibal’ın komutasındaki 50.000 yaya, 9000 süvari ve 37 filden kurulu Kartaca ordusu Roma üzerine yürüdü, Alpleri aşarken büyük kayıplar veren bu ordu Po Ovası’nda Roma ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı ve peşpeşe kazandı ğı zaferlerle Apeninler’i de aşarak Romaya kadar ilerledi. Roma şehrini almaktan vazgeçen Annibal, Roma’yı tecrit etmek amacıyla güneye indi. Fakat Romalıların yoğunlaşan saldırıları yüzünden yıprandı. Kartaca ordusunun ikmal yollarını kesen Romalılar İspanya’yı aldılar. Güney İtalya’dan ayrılıp Kartaca’yı korumaya giden Annibal, Zama’da ağır bir yenilgiye uğradı ve Anadolu’ya kaçtı. Yenilgiyi kabul eden Kartaca, Roma’yla bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Bu antlaşma gereğince Kartaca, Afrika’daki topraklarının dışında kalan bütün topraklarını Roma’ya bırakıyor, 50 yıl boyunca Roma1 ya vergi vermeyi ve Roma’dan izin almadıkça hiçbir savaşa girmemeyi taahhüt ediyordu.

III. Pön Savaşı (M.Ö. 149-146): Bu savaş, Romalıların Kartaca’ya karşı, komşuları Numidya Krallığı’nı kışkırtmaları yüzünden çıktı. Kartacalılar, II. Pön Savaşı sonucunda yaptıkları antlaşma gereğince Roma’ya ağır vergi ödedikleri halde, harcadıkları büyük çabalarla özellikle ticarî alanda büyük başarılar elde etmişlerdi. Bunu çekemeyen Romalılar Numidya Krallığı’nı Kartaca’ya savaş açmak için kışkırttılar. Numidya savaş açınca Kartaca da bu devlete savaş açtı. Bunun üzerine Kartaca’nın Roma’dan izin almadan savaş açmakla antlaşmayı bozduğunu öne süren Romalılar da Kartaca’ya savaş açtılar. Aemilyanus komutasındaki Roma ordusu Afrika’ya çıkarak Kartaca’ya saldırdı. Kartaca ağır yenilgiye uğradı ve şehir Romalılar tarafından yakılıp yıkıldıktan sonra yeri sürülerek tarla haline getirildi. Kartaca, Afrika’daki topraklarının bir kısmını Numidya Krallığı’da bir kısmını da Roma’ya bırakmak zorunda kaldı.