RESMÎ BAYRAMLAR VE ANMA GÜNLERİNDE ANITLARA
KONULACAK ÇELENKLERİN HAZIRLANMA, TAŞINMA
VE SUNULMASI HAKKINDA YÖNETMELİK






Bakanlar Kurulu Kararı : 4/9/1973-7/7058
Resmî Gazete : 21.9.1973/14662


BÖLÜM I

GENEL ESASLAR

Konu

Madde 1- Bu Yönetmeliğin konusu; Resmî Bayramlar ve anma günlerinde çeşitli kamu kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yaptırılan çelenklerin hazırlanması, taşınma ve anıta sunulmasının bağlı olduğu esasların saptanmasıdır.

Amaç

Madde 2- Bu Yönetmeliğin amacı; Resmî Bayramlar ve anma günlerinde çeşitli kamu kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yaptırılan çelenklerin günün amacına, ulusal onur gereklerine, ekonomi ve estetik kurallarına göre hazırlanmasını ve sunuşun, standart, özenli ve düzenli biçimde yapılmasını sağlamaktır.

Kapsam

Madde 3- Bu Yönetmelik hükümleri Başkent ve taşrada bulunan bütün kamu kuruluşları ile Resmî Bayram veya anma gününe çelenkle katılmak isteyen bütün gerçek ve tüzel kişiler hakkında uygulanır.

Anıt Kabire çelenk konulması bu Yönetmelik hükümlerine tâbi değildir.

Yabancılarla ilgili uygulama, bu Yönetmelik hükümlerinin kapsamı dışında olmak üzere millî ve milletler arası teamüle uygun olarak Dışişleri Bakanlığınca yürütülür.

Kayıtlama

Madde 4- Bu Yönetmeliğin hükümlerine uyulmaksızın, hiçbir Resmî Bayramda veya anma gününde veya bu günlerin dışında hiçbir kuruluş, kişi veya kişi toplulukları tarafından anıtlara hiçbir şekilde çelenk götürülemez ve sunulamaz.

Konulduğu görülen çelenkler, polis veya jandarma tarafından kaldırılır.



BÖLÜM II

HAZIRLAMA

Çelenk Hazırlama Hakkı ve Sınırı

Madde 5- Kutlama veya anma töreninin yapılacağı yerdeki kamu kuruluşları veya siyasî partiler ve kamu yahut özel hukuk tüzel kişileri, kendilerine o yerde bağlı bulunan alt kuruluşları da temsilen, ancak bir çelenkle törene katılırlar.

Her derecedeki okullar, kendi adlarına birer çelenk hazırlayabilecekleri gibi, ilk ve orta dereceli olanlar kendi aralarında birleşerek birer çelenk de düzenleyebilirler.

Gerçek kişilerden ancak Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Senatosu veya Millet Meclisi Başkanları, Başbakan, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Kuvvet Komutanları ve Siyasî Parti Genel Başkanları çelenk gönderebilirler.

Hakkın Kullanılması Yöntemi

Madde 6- Resmî Bayram veya anma gününden bir hafta önce, 5. maddenin 1. ve 2. fıkraları kapsamında olan kuruluşlar (Askerî kuruluşlar hariç), o güne çelenkle katılmalarına dair istemlerini o yerdeki en büyük Mülkiye Amirliği aracılığı ile Kutlama veya Anma Komitesi Başkanlığına bir yazı ile iletmekle yükümlüdürler.

Başkanlık, istem sahibi özel hukuk tüzel kişilerinin durumlarının yasal gereklere uygunluğunu kayıtlar üzerinden kontrola ve incelemeye yetkilidir. Varılan sonucun olumsuzluğu halinde Resmî Bayram veya anma gününe çelenkle katılamayacağı hususu, başlama gününden en az üç gün önce istem sahibine yazı ile bildirilir.

Son Saptama İşlemleri

Madde 7- Kutlama veya Anma Komitesi, Resmî Bayram veya anma gününe katılması saptanan kuruluşların bir listesini, yapılan istemlere göre düzenler.

Süre dışında iletilen istemler, uygun görüldükçe listenin sonuna alınır.

Komite, yukarki fıkrayı da nazara alarak o yerde uygulanmakta olan protokol düzenine göre, çelengin toplanma yeri, yol boyu ve sunuş yerindeki duruşunu saptar.

Komite, çelenk sayısının fazlalığı ve sunuş yerinin birden fazla olması gibi durumlarda, en büyük Mülkiye Amirliğine ve Türk Silâhlı Kuvvetleri ile 5. maddenin son fıkrasında anılan kişilere ait çelenkler hariç, uygun gördüklerini, toplanma yerinden anıta olan uzaklığı da nazara alarak, merkezi nitelikte olmayan öteki sunuş yerlerine bölüştürebilir.

Programlarda Yer Verilecek Zorunlu Hususlar - Görevliler

Madde 8- Çelenklerin toplanma yeri ve saatinin, izlenecek yol ile hangi sunuş yerine götürüleceğinin, dağıtılacak kutlama veya anma programlarında veya ekli listelerde gösterilmesi şarttır.

Komite, bu Yönetmeliğin uygulanması doğrultusunda ve gerek listelerin düzenlenmesi ve gerekse denetimin ve sunuş yerindeki düzenin sağlanması ve gözetilmesi konularında ilgili makam sahiplerine görev verebilir. Bu husus programlarda da açıklanır.

Biçim ve Boyut

Madde 9- Çelenkler, Resmî Bayram veya anma gününün anlam ve önemini, ulusal onur ve estetiği yansıtmak şartı ile;

Çapı veya kenar ölçüsü 1.50 m. yi geçmemek üzere kare, dikdörtgen, daire, oval, ay, ayyıldız, yıldız ve benzeri biçimlerde ve doğal çiçek sağlama olanağı yok ise, yapma çiçeklerle donatılarak hazırlanabilir. Ancak, kuruluşların olanakları elvermediği takdirde bunlar madenî, ahşap ve benzeri malzemeden yararlanılarak semboller halinde yapılabilir. Yerden yüksekliği, her halde ayaklar dahil 2.00 m. yi geçemez, üzerinde veya onu çevreleyen kırmızı - beyaz renkteki bantta yaptıranın adı veya yaptıranların simgesi bulunur.



BÖLÜM III

TOPLANMA VE YÜRÜYÜŞ

Teslim Yeri

Madde 10-Çelenklerin, onları hazırlayan kuruluşlarca, kutlama veya anma programlarında belirtilen gün ve saatte toplanma yerinde bulundurulması ve taşıyıcılara burada teslimi sağlanır.

Taşıyıcıların Niteliği

Madde 11- En büyük mülkiye âmirine ait çelenk en çok iki polis memuru veya jandarma eri, Türk Silâhlı Kuvvetlerine ait çelenklerin her biri en çok iki er, kuruluş ve kişilere ait çelenkler ise, onlara mensup en çok iki görevli kişi, izci veya öğrenci tarafından taşınır. Bunlar, Komitenin saptadığı protokol düzenine göre üçlü ilâ beşli gruplar halinde sıralanır. Ancak, toplanma yerine 5. maddenin son fıkrasında anılan kişilerden birine ait çelengin getirilişinde, en büyük Mülkiye Amirine ve Türk Silâhlı Kuvvetlerine ait çelenklerden sonra onlarınkine yer verilir. Her halde Başkentteki protokol düzeni saklıdır.

Bu topluluğa çelenk kıtası denir.

Uygunsuz Çelenkler

Madde 12- Yönetmeliğin 6. maddesi gereğince uymadığı görülen kuruluş çelenkleri toplanma düzenine alınmaz.

Uygunsuz Görünüm ve Giysilerle Gelenler

Madde 13- Toplanma yerinde yapılacak denetim sırasında, günün anlam ve önemi ile bağdaşmayacak bir görünüm veya uygunsuz biçimde giysi ile geldikleri görülen taşıyıcılar ve beraberlerindeki çelenkler sıralamaya alınmaz.

Bu hususa programlarda bir uyarma olarak yer verilmesi şarttır.

Taşıma Biçimi

Madde 14- Çelenkler, ön yüzü yürüyüş doğrultusuna dönük olarak, her iki yanından tutulmak suretiyle yerden kaldırılarak taşınır.

Kortej

Madde 15- Çelenk taşyıcıların hemen arkasında, o yerde uygulanmakta olan protokol düzenine göre en büyük Mülkiye Amiri ve en büyük rütbeli Askerî Komutandan başlamak üzere kuruluş temsilcileri sıralanırlar.

Bu topluluğa kortej denir.

Kortejdeki sıranın 11. maddedeki çelenk ve gruplarına uygun olması şarttır.

Sunuş Yerine Hareket

Madde 16- Çelenk kıtası ve kortej o günle ilgili kutlama veya anma programında belirtilen saatte, önceden saptanmış yolu izleyerek sunuş yerine doğru harekete geçer.

Olanaklar elverdiğinde çelenk kıtasının önünde Askerî ve Mülkî kuruluşlara ait bando veyahut okul bandosu veya trampet takımı bulunur.

Mahallî Olanaksızlıklar

Madde 17- Mahallî zorunlar veya hava şartları nedeni ile toplanma yerinin uzaklığı veya uygunsuzluğu, kutlama veya anma programının zamanında yürütümünü olumsuz yönden etkileyecekse, 15. madde gereği sadece sunuş yerinde uygulanabileceği gibi, çelenk kıtası doğruca sunuş yerinde toplanabilir.



BÖLÜM IV

SUNMA

Yer

Madde 18- Çelenklerin sunuş yeri, kutlama veya anmanın yapıldığı yerdeki Atatürk anıtı veya büstüdür. Bunlar yok ise Cumhuriyeti, Ulusal Bağımsızlık Savaşını temsil eden veya şehir ve kasabanın kurtuluş günü adına dikilmiş anıtlar, sunuş yeri olarak kabul edilir.

Zaman

Madde 19- Çelenk kıtası ve kortej, Resmî Bayramın kanunla veya anma gününün programla belirtilmiş başlama saatinden en az altı dakika önce sunuş yerinde bulunur.

Programlarda toplanma yerinin uzaklığı, izlenecek yol nazara alınarak bu sürenin aşılmamasına özen gösterilir.

Sunma Biçimi

Madde 20- Bando anıt yöresinde yerini alır.

Çelenk kıtası ve arkasındaki kortej, anıtı karşıya alarak durur ve kortej sırasındakiler kendi çelenkleri başına süratle giderek taşıyıcıların da yardımı ile bunları anıta bizzat koyarlar.

Sunuşun en çok beş dakikada bitirilmesi şarttır.

Sunma Sırası ve Düzeni

Madde 21- En büyük Mülkiye Amirliğine ait çelenk anıtın alt kaidesinin tam ortasına, Türk Silâhlı Kuvvetlerine alt çelenkler onun sağına, Belediye çelengi ise Mülkiye Amirliğininkinin soluna konur.

Yönetmeliğin 5. maddesinin son fırkasında anılan kişilerden sıra ile Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Senatosu Başkanı, Millet Meclisi Başkanı, Başbakan, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genel Kurmay Başkanı veya Ana Muhalefet Partisi Başkanına ait olanlar varsa, onlarınki 1. fıkradakilerin yerini alır. Bu takdire 1. fıkrada anılan çelenkler onların sağına, öteki kişilerin çelenkleri ise biri sağ, öbürü sol tarafa konulmak suretiyle serpiştirilir. Ancak her hâlde bu kişilerin çelenkleri ikinci veya daha geri sıralara konulmaz veya ön sıradakiler aradakilerin görünümünü engelleyemez.

Bunu, o sunuş yerine ayrılan kuruluş temsilcilerine ait çelenklerin konulması izler. Bunlar, yukarıda belirtilenlerin yanlarında ve yer yok ise arkasında, bir veya birkaç sıra halinde yer alır.

Anıtın ön yüzü dolduğu takdirde önce sağ, sonra sol yüze eşit sayıda çelenkler konabilir veya sunuşa yarım daire biçimi verilebilir.

Başkentteki sunma sıra ve düzeni her halde saklıdır ve gerektiği ölçüde ilgili programında belirtilebilir.

Saygı Duruşu

Madde 22- Çelenk taşıyıcıları, sunuştan sonra anıt önünü hemen terketmekle yükümlüdürler.

Kortej, sunuş öncesi sırayı aynen koruyarak, anıtın tam önünde yer alır ve başında ve sonunda boru ile verilecek (ti!) işareti ile sınırlanan bir dakikalık saygı duruşunda bulunur.

Boru sağlanamamış ise işaretler düdükle verilebilir.

Saygı duruşunun bitimi ile sunma töreni son bulur. Bunu izleyecek İstiklâl Marşı ile, kutlama veya anma töreni başlar.

Anıt ve Çelenklerin Gözetimi - Işıklandırma - Kaldırma

Madde 23- Çelenkler, biçim ve sunuş yerindeki düzeni Polis veya Jandarma tarafından gözetilmek ve gerektiğinde korunmak kaydı ile Resmî Bayram veya anma günü süresince sunuş yerinde kalır, geceleyin anıt ve etrafı belediyece ışıklandırılır ve bitim saatinde ilgili kuruluş mensupları aksi halde belediye tarafından tören yapılmadan kaldırılır.

Yürürlük

Yürürlük Tarihi

Madde 24- Bu Yönetmelik, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme Yetkisi

Madde 25-Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.